Nagroda im. prezydenta Pawła Adamowicza trafiła do Michałowa - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Podczas 153. sesji plenarnej Komitetu Regionów w Brukseli wręczono Nagrodę im. prezydenta Pawła Adamowicza. Gmina Michałowo została nagrodzona za odwagę w krzewieniu wolności, solidarności i równości oraz udzielanie pomocy na granicy Polski i Białorusi podczas kryzysu uchodźczego. Specjalne wyróżnienie jury trafiło do Oleksandra Babycza, burmistrza ukraińskiego miasta Hoła Prystań.

Transmisję z uroczystej sesji Komitetu Regionów można było śledzić na portalu gdansk.pl.

 

- 13 stycznia 2019 roku Paweł Adamowicz został zaatakowany podczas sprawowania swoich obowiązków jako prezydent Gdańska, po czym zmarł w wyniku poniesionych obrażeń. Ta nagroda ma być hołdem dla niego i dla odwagi tych, którzy działają w naszych miastach i regionach, tych którzy walczą o wolność i solidarność. Ta nagroda przypomina nam o obowiązku podtrzymywania i obrony podstawowych wartości europejskiej demokracji - mówił rozpoczynając sesję plenarną Vasco Alves Cordeiro, przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów.

Następnie głos zabrała Ylva Johansson europejska komisarz ds. wewnętrznych.

- W tym roku wyróżniamy całe miasto. Nagroda trafia do Michałowa, które znajduje się na granicy z Unią Europejską. Kiedy Łukaszenko wypychał ludność na bagna, by przekroczyli granicę i chciał sprowokować kryzys uchodźczy, to obywatele i samorządowcy wykazali się wielką solidarnością. Kiedy zobaczyli marznących ludzi w lesie, nie widzieli tam obcych. Widzieli mężczyzn, kobiety i dzieci. Zauważyli ich potrzeby, dali im ubrania, ciepły posiłek, zaoferowali schronienie. Zbudowali cały system pomocy i zainspirowali do tego innych. Za tę moralną odwagę i przywództwo, które jest zgodne z naszymi wartościami, teraz, w dobie wielkich kryzysów zasłużyli państwo na tą nagrodę. Jest to przykład dla nas wszystkich. To samo można powiedzieć o Oleksandrze Babyczu, burmistrzu miasta Hoła Prystań w Ukrainie, który jest w rosyjskim więzieniu, w którym jest torturowany. Jest on symbolem oporu wobec rosyjskiej tyranii. Jesteśmy obecnie w największym kryzysie uchodźczym od czasów II wojny światowej. Ale pokazujemy, że kiedy współdziałamy, udaje nam się stawić czoła nawet najtrudniejszym sytuacjom – mówiła Ylva Johansson europejska komisarz ds. wewnętrznych.

W sesji Komitetu Regionów brała udział także Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, która w swoim wystąpieniu przytoczyła słowa Roberta Piaskowskiego, pełnomocnika prezydenta miasta Krakowa ds. Kultury, wygłoszone podczas ogłoszenia laureata Nagrody w Gdańsku, 13 stycznia 2023.

- Szczęściem w nieszczęściu dla niektórych spośród tych ludzi było to, że znaleźli się w przestrzeni Pogranicza, a więc wśród ludzi, dla których otwartość i empatia są wprost wpisane w kulturową tożsamość. Taką wspólnotą okazała się Gmina Michałowo i jej władze. Od 20 lat gminą zarządza Burmistrz Marek Nazarko. Ta ciągłość sprawowania urzędu pokazuje jego autorytet i mandat społeczny, co ma ogromne znaczenie w kontekście dalszych wydarzeń. 27 września 2021 r. do placówki Straży Granicznej w Michałowie trafiła grupa około 20 irackich Jazydów, głównie kobiet i dzieci. Poprosili o azyl, ale następnego dnia wszyscy zostali cofnięci do granicy. Pytanie: "Gdzie są dzieci z Michałowa?" podchwycone przez media i liczne organizacje obiegło całą Polskę. W tych okolicznościach, na sesji Rady Miejskiej Michałowa burmistrz Marek Nazarko zaproponował utworzenie Punktu Pomocy dla potrzebujących, gdzie ludzie mogliby znaleźć odzież, ciepły posiłek, a także nocleg. Radni niemal jednogłośnie poparli propozycję burmistrza i punkt ten zaczął działać już 4 października. W jego organizację natychmiast włączyli się mieszkańcy – mówił wówczas Robert Piaskowski.

To właśnie Kraków i Wrocław - miasta Literatury UNESCO i członkowie sieci ICORN zgłosiły kandydaturę Michałowa do Nagrody.

- Nagroda Pawła Adamowicza ma nie tylko upamiętniać wartości bliskie zamordowanemu w 2019 roku prezydenta Gdańska, ale przede wszystkim pokazywać postawy warte naśladowania, wartości, na których ufundowana jest Unia Europejska. Cieszę się, że w tym roku jury nagrody doceniło społeczność i władze Michałowa za ich cywilną odwagę, solidarność i prawość w stawaniu po stronie drugiego człowieka – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

Współpraca miast schronienia

O roli współpracy miast i solidarności z najbardziej potrzebującymi mówił Chris Gribble, przewodniczący ICORN.

- Wizją Międzynarodowej Sieci Miast Schronienia ICORN jest zapewnienie bezpiecznego miejsca pisarzom oraz artystom i współpraca na rzecz wolności słowa, wartości demokratycznych i wspieranie międzynarodowej solidarności. Burmistrz Marek Nazarko i mieszkańcy Michałowa pokazali nam, co mogą zdziałać w pomocy humanitarnej. Jak wola ludzi może przekraczać granice polityczne i geograficzne, aby stworzyć przestrzenie człowieczeństwa i wsparcia innych. Jesteśmy zainspirowani ich przykładem oraz postawą wielu polskich obywateli, którzy przyszli im z pomocą. Jestem dumny, że to właśnie Kraków i Wrocław, członkowie ICORN, jako jedni z pierwszych poparli Michałowo w jego krytycznej walce o godność drugiego człowieka. Wiemy jak ważne jest aby miasta, narody i organizacje międzynarodowe dokonywały wszelkich starań, aby przekraczać granice i tworzyć przyjazne i gościnne środowisko dla osób w największej potrzebie. W tej kwestii Michałowo dało lekcję całemu światu – mówił Chris Gribble, przewodniczący ICORN.

W 153. sesji plenarnej Komitetu Regionów wzięła udział także Magdalena Adamowicz, europosłanka, żona zmarłego prezydenta.

- Serdecznie gratuluję burmistrzowi Michałowa, panu Markowi Nazarko, reprezentującego wszystkich, wspaniałych mieszkańców tej gminy. Prawa człowieka, bezwarunkowa równość, poszanowanie godności każdej osoby, otwartość i pomoc wszystkim potrzebującym, w tym imigrantom i uchodźcom, były dla Pawła niekwestionowanym fundamentem demokracji i wyznacznikiem europejskiej przyszłości. Nagroda Pawła Adamowicza promuje właśnie te wartości. Ich krzewicielem jest także mała gmina w województwie Podlaskim, w której mieszkają ludzie o wielkich sercach. Michałowo stanęło w pierwszej linii obrony demokracji – mówiła Magdalena Adamowicz. - Jeżeli chcemy ocalić demokrację musimy jasno i bezkompromisowo bronić prawo każdego człowieka do równości, godności i życia w wolności. Wie o tym także wyróżniony w tym roku burmistrz Oleksandr Babycz. Jest on, wraz z innymi ukraińskimi burmistrzami bohatersko walczącymi o swoje lokalne społeczności, symbolem i wzorem w nieprzejednanej walce o wolność i demokrację.

Tyle o sobie wiemy, na ile nas sprawdzono

Przed wręczeniem statuetki burmistrzowi Michałowa, laudację wygłosił Vasco Alves Cordeiro, przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów. W swojej wypowiedzi podkreślającej zasługi Michałowa zacytował Wisławę Szymborską, mówiąc, że tyle o sobie wiemy, na ile nas sprawdzono. Postawa mieszkańców Michałowa stoi na wysokości tego cytatu. Ten sprawdzian można przejść pozytywnie wykazując się solidarnością, walcząc o wolność i równość.

Nagrodę im. prezydenta Pawła Adamowicza w postaci statuetki autorstwa rzeźbiarza Krzysztofa Bednarskiego odebrał osobiście Marek Nazarko, burmistrz Michałowa.

- Przyjechałem z malutkiej gminy, położonej przy granicy z Białorusią, najwspanialszej gminy, której od 2002 r. mam zaszczyt być burmistrzem. Przyjechałem z gminy, która nagle stanęła w obliczu kryzysu migracyjnego – mówił Marek Nazarko, burmistrz Michałowa, który w swoim przemówieniu opowiedział historię dramatu, który dzieje się na granicy. - Teraz przyszło nam zdać egzamin z wartości, które niesie ze sobą Unia Europejska – tolerancja, walka z ksenofobią, prawa człowieka, a więc wolność, równość, godność, zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania. Przecież to niezbywalne prawa człowieka. Gdy odbieraliśmy nagrodę Rzecznika Praw Obywatelskich, usłyszeliśmy, że ratujemy świat i honor Polski! My, malutka gmina?... Nie pisaliśmy się na taką odpowiedzialność. Samo życie postawiło nas w takiej sytuacji. Powiedziało: Sprawdzam! A ta Nagroda, którą dziś odbieram jest dla nas dowodem, że zdaliśmy egzamin z człowieczeństwa. Możemy bez wstydu spojrzeć w oczy dzieciom i wnukom, przekazując im testament wartości. Największe mury, najtrudniejsze do skruszenia są w człowieku, w nas samych. My, w naszej małej gminie, nadal będziemy pomagać. Na tej naszej granicy człowieczeństwa. Nikt nam tego nie zabroni, bo nie ma ludzi nielegalnych. Tam ciągle są ludzie! Mur, zapora na granicy niewiele zmieniła, w lesie nadal są matki z dziećmi. Apeluję o pomoc. W takiej i w każdej innej podobnej sytuacji warto przywołać słowa Pawła Adamowicza: dzielmy się dobrem.

Bohaterstwo burmistrzów ukraińskich miast

Jury Nagrody im. Pawła Adamowicza postanowiło przyznać w tym roku takze specjalne wyróżnienie. Przypada ono burmistrzowi miasta Hoła Prystań w Ukrainie Ołeksandrowi czowi, który od marca 2022 jest nielegalnie więziony i torturowany przez siły rosyjskie.

- Odwaga burmistrza Hoła Prystań stanowi symbol walki, którą prowadzą wszyscy ukraińscy burmistrzowie oraz obywatelki i obywatele w imieniu naszych europejskich wartości - mówił Vasco Alves Cordeiro  przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów. - Dzięki temu szczególnemu wyróżnieniu chcemy wysłać silny sygnał nadziei i solidarności wszystkim burmistrzom Ukrainy – osobom przetrzymywanym w rosyjskich więzieniach i tym, którzy każdego dnia pomagają swoim mieszkańcom.

Podziękowania za przyznanie wyróżnienia w imieniu Oleksandra Babycha wygłosił Oleksandr Slobozhan, dyrektor wykonawczy Związku Miast Ukraińskich.

- Od niemal roku walczymy o naszą wolność i bezpieczeństwo Europy i świata. Tylko wspólnym wysiłkiem jesteśmy w stanie pokonać wroga. W imieniu 1002 wspólnot chciałbym wyrazić ogromną wdzięczność organizatorom i jury za uwagę, jaką poświęcają prawom człowieka i walkę o równe szanse. Oleksandr Babycz reprezentuje wszystkich burmistrzów, którzy nie uciekli ze swoich wspólnot i kontynuowali swoją służbę mimo wojny i stałych ataków. To bardzo trudne zadanie i ryzykowanie życiem. Wielu z nich było uprowadzonych. Mamy nadzieję, że to specjalne wyróżnienie pomoże uchronić życie więzionych burmistrzów Ukrainy – mówił Oleksandr Slobozhan, dyrektor wykonawczy Związku Miast Ukraińskich.

Podczas wydarzenia na sali obecnych było także pięcioro prezydentów i burmistrzów ukraińskich miast. Zostali oni uhonorowani ze strony pozostałych zgromadzonych owacją na stojąco.

Nagroda im. prezydenta Pawła Adamowicza

Nagroda propaguje spuściznę Pawła Adamowicza w obronie demokracji na szczeblu lokalnym oraz stanowi hołd i uznanie dla wszystkich osób, które odważnie i uczciwie stawiają czoła nietolerancji, radykalizacji, mowie nienawiści, uciskowi i ksenofobii. Laureatką I edycji nagrody jest burmistrz Kolonii Henriette Reker.

Wyróżnienie zostało przyznane wspólnie przez miasto Gdańsk, na którego czele przez 20 lat stał Paweł Adamowicz, Międzynarodową Sieć Miast Schronienia ICORN oraz Europejski Komitet Regionów, którego nieżyjący prezydent był członkiem.