Więcej wsparcia, mniejsze koszty. Gdańsk proponuje dofinansowanie usług opiekuńczych - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Zwiększenie dostępności usług społecznych to główny cel propozycji, która trafi pod obrady czwartkowej Rady Miasta Gdańska. Od 2026 roku mieszkanki i mieszkańcy korzystający z usług opiekuńczych mogliby płacić za nie mniej – miasto planuje dofinansować jedną czwartą kosztu każdej godziny wsparcia. To rozwiązanie, które realnie odciąży osoby starsze, chore i z niepełnosprawnościami, a jednocześnie pozwoli większej liczbie mieszkańców skorzystać z tej formy pomocy.

Zaplanowany budżet na 2026 rok na usługi opiekuńcze wyniesie ponad 31 mln zł, co przełoży się na ponad 500 tys. godzin usług opiekuńczych.

– W czwartek pod głosowanie trafi uchwała wprowadzająca istotne zmiany w zakresie usług opiekuńczych w Gdańsku. Robimy to przede wszystkim po to, aby te usługi były bardziej dostępne dla mieszkanek i mieszkańców naszego miasta. Usługi opiekuńcze to realne wsparcie w codziennym funkcjonowaniu – przy zakupach, wizycie u lekarza, przygotowaniu posiłków czy utrzymaniu porządku w domu. To pomoc dla osób starszych, z niepełnosprawnościami lub doświadczających innych trudności życiowych – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Jeśli Rada Miasta przyjmie projekt uchwały, wprowadzimy zasadę 75-procentowej odpłatności, co oznacza 25-procentową ulgę na każdą godzinę usług opiekuńczych. Większość osób korzystających z usług objęta jest dodatkowymi zniżkami wynikającymi z ich dochodów. Dziś z takiego wsparcia korzysta około 1200 gdańszczanek i gdańszczan. Mam nadzieję, że dzięki tym zmianom od nowego roku więcej osób będzie mogło skorzystać z większej liczby godzin pomocy, na którą wcześniej po prostu nie było ich stać – mówi prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz.

Usługi opiekuńcze to jedna z najważniejszych form wsparcia środowiskowego, umożliwiająca osobom potrzebującym bezpieczne i godne funkcjonowanie we własnym domu. Obejmują one m.in. pomoc w przygotowaniu posiłków, robieniu zakupów, utrzymaniu higieny, ubraniu się czy dotarciu do lekarza. To jednak nie tylko wsparcie praktyczne – to także obecność drugiego człowieka, rozmowa i przeciwdziałanie samotności.

Miesięcznie z usług opiekuńczych w Gdańsku korzysta średnio niemal 1200 mieszkanek i mieszkańców, którzy z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności nie są w stanie samodzielnie funkcjonować. Świadczenie tego typu usług jest ustawowym obowiązkiem każdej gminy, jednak gdański samorząd od lat rozwija je jako kluczowy element lokalnej polityki społecznej.

Propozycja zmiany: miasto przejmie część kosztów

Projekt uchwały zakłada, że od 2026 roku miasto będzie finansować 25 procent kosztu każdej godziny usług opiekuńczych. Oznacza to, że odpłatność mieszkańców będzie naliczana od 75 procent kosztu usługi, a nie – jak dotychczas – od pełnej kwoty.

W praktyce zmiana ta oznacza wymierne oszczędności. Przy planowanym koszcie godziny usługi w 2026 roku wynoszącym 61 zł, osoba niekorzystająca ze zwolnień zapłaci za nią 45,75 zł. W skali 100 godzin usług to oszczędność nawet ponad 1200 zł.

- Usługi opiekuńcze są usługami odpłatnymi z mocy ustawy, a nie decyzji samorządu, jednak ich realna dostępność zależy od przyjętych zasad naliczania opłat. Wysokość odpłatności jest uzależniona od dochodu osoby korzystającej z opieki i odnosi się do kryteriów pomocy społecznej, które w ostatnich latach rosły znacznie wolniej niż koszty świadczenia usług. W praktyce doprowadziło to do sytuacji, w której osoby starsze i z niepełnosprawnościami ponosiły coraz wyższe koszty, a po wliczenia świadczenia wspierającego do dochodu – w wielu przypadkach opłaty stały się wręcz dramatycznym obciążeniem budżetu domowego – mówi Jolanta Banach, radna Wszystko dla Gdańska. - Zdarzały się sytuacje absurdalne, w których koszt usług opiekuńczych sięgał połowy, a nawet całości dochodu osoby niesamodzielnej. Dlatego jako radni klubu Wszystko dla Gdańska zwróciliśmy się do pani prezydent z prośbą, aby usługi opiekuńcze były bardziej dostępne. Przygotowane zmiany obniżają maksymalną stawkę godzinową o jedną czwartą oraz wprowadzają jasne limity – 50 procent dochodu dla osoby samotnej i 60 procent dla osoby w rodzinie. To rozwiązanie, które realnie poprawi sytuację zarówno mniej, jak i bardziej zamożnych mieszkańców oraz wzmocni gdański system opieki, zwiększając finansową dostępność usług wsparcia.

Projekt uchwały wprowadza także dodatkowe zabezpieczenie dla osób korzystających z dużej liczby godzin wsparcia. Zgodnie z propozycją, żadna osoba nie zapłaci za usługi opiekuńcze więcej niż 50 procent swojego dochodu w przypadku osoby samotnej oraz 60 procent dochodu w przypadku osoby w rodzinie.

To rozwiązanie ma szczególne znaczenie w kontekście ostatnich lat, kiedy rosnące koszty usług – przy wolniej zmieniających się kryteriach dochodowych – coraz bardziej ograniczały dostępność tej formy pomocy. W skrajnych przypadkach osoby z niepełnosprawnościami płaciły za opiekę więcej, niż wynosiło otrzymywane przez nie świadczenie wspierające.

Więcej godzin wsparcia w tej samej cenie

Obniżenie odpłatności to nie tylko oszczędność, ale często możliwość skorzystania z większego zakresu pomocy. Przykładowo, osoba korzystająca dotychczas z 90 godzin usług opiekuńczych w miesiącu, dzięki nowym zasadom mogłaby otrzymać nawet dodatkowe 30 godzin wsparcia w tej samej cenie. To więcej czasu na pomoc w codziennych czynnościach, ale też większe poczucie bezpieczeństwa i lepszą troskę o zdrowie.

Usługi opiekuńcze przyznawane są na wniosek osoby zainteresowanej. Pracownicy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie przeprowadzają wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania, a następnie – w drodze decyzji administracyjnej – ustalają zakres pomocy, liczbę godzin oraz wysokość odpłatności. Wsparcie każdorazowo dopasowywane jest do indywidualnej sytuacji danej osoby.

– Jeżeli osoba korzystająca z usług opiekuńczych ukończy 95 lat życia, to usługi opiekuńcze są bezpłatne. Jeżeli mają państwo w rodzinie lub wśród znajomych osoby, które powinny takie usługi otrzymać, to w Gdańsku jest dziesięć Centrów Pracy Socjalnych w różnych dzielnicach miasta, w których można złożyć wniosek w tej sprawie – podkreślała Żaneta Geryk, radna klubu Koalicji Obywatelskiej i przewodnicząca Komisji Polityki Społecznej, Zdrowia i Praw Człowieka w Radzie Miasta Gdańska. – Do osoby leżącej pracownik socjalny przyjdzie do domu, sprawdzi sytuację rodzinną i zajmie się przygotowaniem dokumentów. Gdy osoba potrzebująca spełnia kryteria, zostanie jej przyznane wsparcie. Uchwała wprowadzająca te rozwiązania jest bardzo dobra i Radni Koalicji Obywatelskiej w Radzie Miasta Gdańska oczywiście zagłosują za.

W Gdańsku osoby, które ukończyły 95 lat, mogą korzystać z usług opiekuńczych bezpłatnie. Wysokość odpłatności w pozostałych przypadkach zawsze zależy od dochodu i może wynosić od 7 do 100 procent kosztu usługi.

Tabela odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób samotnych i samotnie gospodarujących:

Odpłatność  według kryterium dochodowego z ustawy o pomocy społecznej (tj. 1010 zł brutto)	Wysokość odpłatności za usługi w % liczona od 75% kosztu usługi	Odpłatność za 1 h usługi naliczona od 61 zł (bez zmiany)	Odpłatność za 1 h usługi w naliczona od 45,75 zł (po uchwale)
do 150% lub osoby powyżej 95 roku życia	bezpłatnie	bezpłatnie	bezpłatnie
powyżej 150% do 200%	7% (do 50% dochodu)	4,27	3,20
powyżej 200% do 250%	20% (do 50% dochodu)	12,20	9,15
powyżej 250% do 300%	30% (do 50% dochodu)	18,30	13,73
powyżej 300% do 350%	50% (do 50% dochodu)	30,50	22,88
powyżej 350% do 400%	60% (do 50% dochodu)	36,60	27,45
powyżej 400% do 450%	70% (do 50% dochodu)	42,70	32,03
powyżej 450% do 500%	85% (do 50% dochodu)	51,85	38,89
powyżej 500%	100% (do 50% dochodu)	61,00	45,75

 

Tabela odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób w rodzinie:

Odpłatność według kryterium dochodowego z ustawy o pomocy społecznej (tj. 823 zł brutto)	Wysokość odpłatności za usługi w % liczona od 75% kosztu usługi	Odpłatność za 1 h usługi naliczona od 61 zł (bez zmiany)	Odpłatność za 1 h usługi w naliczona od 45,75 zł (po uchwale)
do 150% lub osoby powyżej 95 roku życia	bezpłatnie	bezpłatnie	bezpłatnie
powyżej 150% do 200%	10% (do 60% dochodu)	6,10	4,58
powyżej 200% do 250%	20% (do 60% dochodu)	12,20	9,15
powyżej 250% do300%	50% (do 60% dochodu)	30,50	22,88
powyżej 300% do 350%	70% (do 60% dochodu)	42,70	32,03
powyżej 350% do 400%	80% (do 60% dochodu)	48,80	36,60

 

Deinstytucjonalizacja w praktyce

- Usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania są zadaniem obligatoryjnym i jednocześnie jednym z kluczowych elementów nowoczesnego systemu wsparcia społecznego - mówi Agnieszka Chomiuk,  dyrektorka Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Gdańsku. - Deinstytucjonalizacja oznacza realne skupienie się na człowieku – jego godności, samostanowieniu i możliwości wyboru formy pomocy, adekwatnej do stanu zdrowia, wieku czy sytuacji życiowej. W Gdańsku konsekwentnie rozwijamy takie usługi środowiskowe, tak aby wsparcie docierało do domu osoby potrzebującej i pozwalało jej pozostać w znanym, bezpiecznym otoczeniu. Przygotowana uchwała jest ważnym krokiem w tym kierunku i stanowi rzeczywistą, dobrą zmianę dla mieszkanek i mieszkańców korzystających z usług opiekuńczych.

Proponowane zmiany wpisują się w konsekwentnie realizowaną przez Gdańsk politykę deinstytucjonalizacji usług społecznych, wskazaną m.in. w Gdańskiej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, Programie Wspólne Miasto oraz Gdańskim Planie Deinstytucjonalizacji Usług Społecznych. Jej celem jest zapewnienie wsparcia w miejscu zamieszkania, w sposób elastyczny, z poszanowaniem autonomii i godności osoby potrzebującej. To odejście od modelu zamkniętych instytucji na rzecz pomocy opartej na relacjach i indywidualnych potrzebach. Deinstytucjonalizacja to kierunek wyznaczony przez dokumenty europejskie i krajowe.

Miasto Gdańsk od lat konsekwentnie realizuje politykę deinstytucjonalizacji. Przykładem jest także Gdański Program Mieszkalnictwa Społecznego, innowacyjny w skali kraju projekt wsparcia osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem z powodu problemów mieszkaniowych. To m.in. mieszkania wspomagane i treningowe oraz mieszkania ze wsparciem. Od 2016 roku Program przyczynia się do realnej poprawy sytuacji życiowej gdańszczanek i gdańszczan zagrożonych bezdomnością czy nieradzących sobie z regularnym opłacaniem czynszu.

Gdzie zgłosić się po pomoc

- Uchwała to realne wsparcie dla części z ponad 130 tysięcy gdańskich seniorów, wymagających stałej opieki i pomocy w codziennym funkcjonowaniu – podkreśla Aleksander Żubrys, przewodniczący Gdańskiej Rady Seniorów. - Jestem przekonany, że te działania pomogą seniorom lepiej odnaleźć się w trudnych warunkach, z jakimi często muszą się mierzyć. Jednocześnie liczymy na rozwój uzupełniających form wsparcia społecznego, takich jak wolontariat sąsiedzki i młodzieżowy, które mogą wzmacniać systemowe działania miasta.

Osoby zainteresowane skorzystaniem z usług opiekuńczych mogą kontaktować się ze specjalistami 10 Centrów Pracy Socjalnej MOPR działających w dzielnicach Gdańska. O wsparcie można zgłosić się w każdym momencie, gdy jest potrzebne.

Decyzja o wprowadzeniu nowych zasad odpłatności należy teraz do radnych. Projekt uchwały zostanie poddany pod głosowanie podczas sesji Rady Miasta Gdańska w czwartek, 18 grudnia. Jeśli zostanie przyjęty, zmiany wejdą w życie od 2026 roku.