Open Eyes Economy Summit z gdańską debatą o przyszłości usług społecznych - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

W dniach 18–19 listopada w Krakowie odbywa się się dziesiąta edycja Open Eyes Economy Summit – wydarzenia, które od dekady inspiruje do myślenia o gospodarce w kategoriach wartości, a nie tylko zysku. Kongres to przestrzeń dla dyskusji o innowacjach, politykach publicznych, kulturze, technologii, a także wyzwaniach społecznych. W tegorocznym programie znalazła się sesja specjalna o deinstytucjonalizacji usług publicznych, która odbyła się pod patronatem Miasta Gdańska. Uczestniczyła w niej Monika Chabior, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania.

Podczas dwóch dni kongresu spotykają się przedstawiciele świata nauki, biznesu, polityki i organizacji społecznych. Dyskutują o globalnych napięciach, przyszłości sztucznej inteligencji, roli kultury w zmianie społecznej, a także o tym, jak miasta mogą odpowiadać na wyzwania klimatyczne i społeczne. Wiele sesji miało charakter interaktywny – od wykładów po pogłębione debaty i warsztaty.

Sesja specjalna: Miasto, które daje wybór

Jednym z tematów tegorocznego OEES była deinstytucjonalizacja usług społecznych – czyli procesie odchodzenia od opieki w dużych placówkach na rzecz wsparcia w środowisku lokalnym. Podczas specjalnej sesji „Miasto, które daje wybór. Deinstytucjonalizacja w praktyce wartości”  pod patronatem Miasta Gdańska udział wzięli: Monika Chabior, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania, Arkadiusz Karwacki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Rady Programowej OEES oraz Piotr Kubicki ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

- Deinstytucjonalizacja to zmiana myślenia i szansa na odzyskanie kontroli nad własnym życiem. To proces, który daje ludziom realne narzędzia, by decydować o sobie i swoich wyborach. Wspieramy nie tylko w codziennych sprawach, ale też w odbudowie poczucia sprawczości i godności – podkreśla Monika Chabior, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania. - To trudny temat, ponieważ dotyka bardzo ważnych ludzkich potrzeb i lęków. Rodziny martwią się o zapewnienie stabilności wsparcia swoim bliskim, przedstawiciele instytucji martwią się o to, czy będą mieli odpowiednie narzędzia pomocy, w organizacje o możliwość zapewnienia ciągłości wsparcia i funkcjonowania. Budowa systemu opartego o pomoc środowiskową wymaga od nas wszystkich zaadresowania tych obaw. Musimy zapewnić stałość gwarantującą zaufanie do nowych rozwiązań. Dopiero wtedy deinstytucjonalizacja stanie się sukcesem, który poprawi jakość życia w Polsce. Cieszę się, że nasze gdańskie doświadczenia, zwłaszcza Gdańsku Program Mieszkalnictwa Społecznego - już dziś pokazują potencjał i moc tkwiącą w deinstytucjonalizacji.

Wtorkowa dyskusja koncentrowała się na odpowiedzi na pytanie, jak w praktyce wdrażać zmiany, które pozwalają osobom potrzebującym żyć w bardziej otwartym, wspierającym środowisku. Uczestnicy dyskutowali także o najważniejszych wyzwaniach i szansach związanych z procesem deinstytucjonalizacji oraz o możliwościach jakie otwiera ten kierunek zmian. Poruszono również kwestie kluczowych działań, które sprawią, że deinstytucjonalizacja nie pozostanie jedynie zapisem w strategiach, lecz realnie zmieni sposób udzielania pomocy. Ważnym wątkiem była perspektywa inwestycji – w ludzi, nowe metody i narzędzia, a także w infrastrukturę – oraz wskazanie priorytetów w tym zakresie. Uczestnicy na końcu zastanawiali się, jak budować poparcie dla tych zmian wśród decydentów, instytucji, społeczności lokalnych i pracowników systemu.

Dyskusję podczas tego panelu moderowała Agnieszka Chomiuk, dyrektorka Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Gdańsku.

Deinstytucjonalizacja – znaczenie i gdańskie przykłady

Deinstytucjonalizacja to kierunek wyznaczony przez dokumenty europejskie i krajowe. Celem jest zapewnienie wsparcia odpowiadającego indywidualnym potrzebom, w poszanowaniu autonomii i godności tej osoby. To nie tylko zmiana infrastruktury, ale także zmiana filozofii pomocy – z modelu zamkniętego na otwarty, elastyczny i bardziej ludzki.

Miasto Gdańsk od lat konsekwentnie realizuje politykę deinstytucjonalizacji. Przykładem jest Gdański Program Mieszkalnictwa Społecznego, innowacyjny w skali kraju projekt wsparcia osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem z powodu problemów mieszkaniowych. Od 2016 roku przyczynia się do realnej poprawy sytuacji życiowej gdańszczanek i gdańszczan zagrożonych bezdomnością czy nieradzących sobie z regularnym opłacaniem czynszu. Program stanowi szansę na uzyskanie wsparcia i własnego dachu nad głową, a jego zakres to m.in. mieszkania wspomagane i treningowe działające w oparciu o przepisy ustawy o pomocy społecznej i rozporządzenia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz mieszkania ze wsparciem, stanowiące innowacyjne rozwiązanie lokalnie funkcjonujące w Gdańsku:

• mieszkania wspomagane i treningowe – prowadzić je mogą organizacje pozarządowe, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie i inne jednostki organizacyjne pomocy społecznej. Na pobyt w mieszkaniu wystawiana jest decyzja administracyjna. Dana osoba korzysta ze wsparcia asystenta/opiekuna. Uczestniczy w treningach społecznych, zawodowych, zdrowotnych, edukacyjnych, budżetowych oraz korzysta – w miarę potrzeb – z pracy socjalnej i poradnictwa specjalistycznego. W mieszkaniach wspomaganych może mieszkać kilka osób. Za pobyt w mieszkaniu wspomaganym mieszkaniec ponosi odpłatność zgodnie z zasadami określonymi przez Radę Miasta Gdańska. 
• mieszkania ze wsparciem – dana osoba podpisuje umowę najmu komunalnego lokalu mieszkalnego i kontrakt na wsparcie, zobowiązana jest do regulowania opłat czynszowych i za media. Uczestniczy w treningach społecznych, zawodowych, zdrowotnych, edukacyjnych i budżetowych oraz korzysta – w miarę potrzeb – z pracy socjalnej i poradnictwa specjalistycznego.

W lipcu br. przy ul. Kolorowej 18 oddano do użytku nowoczesny budynek z 15 mieszkaniami treningowymi dla 40 samotnych rodziców z dziećmi i matek w ciąży. Zastąpiły one tradycyjny dom dla samotnych matek z dziećmi. Dzięki temu kobiety w kryzysie bezdomności otrzymują kompleksowe wsparcie – od pomocy prawnej i psychologicznej po przygotowanie do samodzielnego życia. Powstało także Centrum Wsparcia Rodzin Lighthouse na Zaspie, oferującego specjalistyczną pomoc dzieciom w pieczy zastępczej i ich opiekunom. Wszystko to wpisuje się w politykę Gdańska, której celem jest włączanie społeczne i tworzenie warunków do niezależnego życia mieszkańców.