Resurgam, czyli nowe życie Stanisławy Przybyszewskiej - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Schyłek lata 1935 roku, dzień przed świętem Matki Boskiej Zielnej. W baraku przy Gimnazjum Polskim w Gdańsku cicho gaśnie Stanisława Przybyszewska, pisarka, autorka „Sprawy Dantona”, córka malarki Anieli Pająkówny i „smutnego szatana” – Stanisława Przybyszewskiego. W tym roku mija 90 lat od śmierci artystki, z tej okazji Gdański Archipelag Kultury organizuje pierwszy w historii Festiwal poświęcony tej niedocenianej ikonie Gdańska. Wydarzenia zaplanowano w dniach 15.09-25.10.2025. W programie warsztaty, wystawa, spektakl i seanse filmowe. Szczegóły można znaleźć na stronie Gdańskiego Archipelagu Kultury. 

Przybyszewska miasta nad Motławą nie lubiła, to jednak spędziła tu ostatnie 12 lat życia i nigdy nie zdecydowała się stąd wyjechać. Traf chciał, że w Gdańsku w zasadzie nic po niej nie pozostało. Nie zachował się barak, w którym mieszkała ani grób na cmentarzu na Chełmie, gdzie ją pochowano. Jej rysunki, dokumenty i pamiątki znajdują się dziś w archiwum w …. Poznaniu. Jak więc przywrócić Przybyszewską miastu i to nie okazjonalnie, a na stałe?  

Organizatorzy Festiwalu zastanawiali się, jak pokazać gdańszczanom postać tak złożoną, a jednocześnie fascynującą. Przybyszewska nie ma w Gdańsku pomnika (jeśli nie liczyć tablicy pamiątkowej przy dawnym Gimnazjum) ani ulicy. Żadna szkoła czy instytucja nie nosi jej imienia, a tramwaj, którego jest patronką, od kilku lat przechodzi remont i nieprędko powróci na tory. Festiwal, z podtytułem „Resurgam” (łac. „zmartwychwstanę”), ma szansę wpisać się w coroczny miejski kalendarz i tym samym sprawić, by postać artystki stała się w Gdańsku bardziej widoczna.

- Dlatego właśnie już od września czeka na uczestników bogata oferta festiwalowych wydarzeń. Zaczniemy od warsztatów performatywno-tanecznych. Spotkania poprowadzą doświadczone choreografki, a efekt ich współpracy z uczestnikami i uczestniczkami warsztatów zobaczymy 26 września wieczorem, w ogrodzie przy kościele Podwyższenia św. Krzyża w Gdańsku-Chełmie. Dlaczego tam? Ten zieleniec to dawny cmentarz katolicki, na którym według wszelkiego prawdopodobieństwa pochowano Stanisławę – tłumaczy Anna Sadowska, kuratorka Festiwalu. Spektakl więc będzie ruchowo-dźwiękową instalacją site-specific i odnosić się będzie do doświadczenia bohaterki Festiwalu i do kwestii życia, śmierci i pamięci. We wrześniu pokażemy także 2 filmy nieme z lat 30-tych, bo Przybyszewska była zagorzałą kinomanką i gotowa była wydać ostatnie guldeny na to, by pójść do kina na ulubiony film – opowiada Anna Sadowska.

- Oprócz pokazów filmowych i spektaklu GAK przygotował także warsztaty dźwiękowe, artystyczne oraz spotkanie ze wspólnym czytaniem tekstów Przybyszewskiej. Od 25 września zaś przed budynkiem PAN Biblioteki Gdańskiej stanie wystawa plenerowa, poświęcona pisarce i jej związkom z Gdańskiem. Wystawę wspólnie przygotowują GAK oraz PAN BG.  Z listów Przybyszewskiej wiemy, że bywała w Danziger Stadtbibliothek (bibliotece miejskiej) i jak niewiele rzeczy w Gdańsku ceniła, tak chwaliła jej "znakomite zaopatrzenie" – mówi Dagmara Binkowska z PAN BG.

- Wszystkie wydarzenia w ramach Festiwalu będą bezpłatne dla osób uczestniczących, na niektóre obowiązywać będą zapisy. Chcemy też, by nasze wydarzenia były dostępne – dodaje Agnieszka Haponiuk, koordynatorka dostępności w GAK. – Wybrane wydarzenia będą tłumaczone na Polski Język Migowy, a do wystawy dołączymy audioprzewodnik. Materiały drukowane będą czytelne i odpowiednie dla osób słabowidzących, dołożymy też starań, by ułatwić udział w wydarzeniach osobom z alternatywną motoryką.

Resurgam. Festiwal Stanisławy Przybyszewskiej – plan wydarzeń

• Warsztaty performatywno-taneczne | PLAMA | 15 - 26.09
• Wystawa plenerowa | UL. WAŁOWA 24 | 25.09-24.10
• Spektakl performatywno-taneczny | OGRÓD POCMENTARNY PRZY PARAFII PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚW.| 26.09.25
• Ukojeniowe warsztaty dźwiękowe dla dorosłych | STACJA ORUNIA| 27.09; 28.09
• Warsztaty z performatywnego czytania tekstów S. Przybyszewskiej | STACJA ORUNIA | 27.09
• Warsztaty artystyczne z wykorzystaniem zmywalnych tatuaży | STACJA ORUNIA| 28.09,
• Seanse filmowe | WINDA | 27, 28.09
• Podsumowanie projektu | SCENA MUZYCZNA | 25.10

Projekt realizowany przez Gdański Archipelag Kultury, w partnerstwie z PAN Biblioteką Gdańską i Parafią Podwyższenia św. Krzyża. Partnerzy medialni: Radio Gdańsk, Dziennik Bałtycki, Trojmiasto.pl.

Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Więcej informacji na stronie: https://gak.gda.pl/resurgam-festiwal-stanislawy-przybyszewskiej/