Marta Formella
Urząd Miejski w Gdańsku
Data publikacji 15:45
Formowanie Pamięci – Przestrzeń Rozdarcia. Franciszek Duszeńko uczennice i uczniowie
Gdańska Galeria Miejska, we współpracy z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku, zaprasza na wernisaż wystawy zbiorowej „Formowanie Pamięci – Przestrzeń Rozdarcia. Franciszek Duszeńko uczennice i uczniowie”, który odbędzie się w piątek, 12 września o godz. 18.00 w Zbrojowni Sztuki (Targ Węglowy 6). W tym roku przypada 100-lecie urodzin artysty, a decyzją Sejmu RP 2025 rok ustanowiono Rokiem Franciszka Duszeńki.
Wystawa prezentuje twórczość Franciszka Duszeńki, rzeźbiarza, pedagoga i współtwórcy gdańskiego środowiska artystycznego, zestawioną z pracami jego uczennic i uczniów. To oni, w różnorodny sposób, podejmują i rozwijają wątki zbieżne z jego twórczością, zwłaszcza te związane z transformacją przestrzeni publicznej i pamięcią. Część artystów podejmuje dialog z jego dorobkiem, inni – wzbogacają go o własne, unikalne doświadczenia i interpretacje.
Ekspozycja jest próbą syntezy kluczowych aspektów praktyki artystycznej Duszeńki, a także refleksją nad rolą sztuki w przestrzeni publicznej. Punktem wyjścia stała się koncepcja „antypomnika” – idea, która umożliwiła redefinicję rzeźby, a zarazem otworzyła nowe pola interpretacji w kontekście upamiętniania miejsc naznaczonych historią.
Kuratorzy: Grzegorz Klaman, Robert Kaja
Artyści i artystki: Anna Baumgart, Anna Biczysko, Katarzyna Jóźwiak, Robert Kaja, Grzegorz Klaman, Karska & Went, Jerzy Lipczyński, Marian Molenda, Jacek Niegoda, Dorota Nieznalska, Bernard Ossowski, Ludmiła Ostrogórska, Zdzisław Pidek, Janina Rudnicka, Magdalena Schmidt-Góra, Eugeniusz Szczudło, Janusz Tkaczuk, Marek Targoński, Julita Wójcik, Monika Zadurska-Bielak & Tomasz Bielak
Współpraca: Roman Nieczyporowski
Identyfikacja graficzna: Joanna Maltańska
Czas trwania wystawy: 12 września – 19 października 2025
Miejsce: Zbrojownia Sztuki, Targ Węglowy 6, Gdańsk
Wystawa realizowana jest przy wsparciu dotacji Miasta Gdańska.
Franciszek Duszeńko (1925–2008)
Wybitny rzeźbiarz, profesor, rektor gdańskiej PWSSP (dzisiejszej ASP), którego życie i twórczość na trwałe wpisały się w historię Gdańska i polskiej sztuki powojennej. Urodzony w Gródku Jagiellońskim, w czasie II wojny światowej działał w Armii Krajowej pod pseudonimem „Gustaw”, a następnie trafił do niemieckich obozów koncentracyjnych Gross-Rosen, Oranienburg i Sachsenhausen. Po wojnie związał się z Gdańskiem, gdzie ukończył studia artystyczne i od 1950 roku kształcił kolejne pokolenia rzeźbiarzy. W latach 1981–1987 pełnił funkcję rektora PWSSP, wybranego w pierwszych wolnych wyborach, a jego autorytet artystyczny i moralny wyznaczał standardy funkcjonowania uczelni.
Jako artysta był autorem wielu znaczących realizacji pomnikowych, w tym Pomnika Ofiar Obozu Zagłady w Treblince (1964) i Pomnika Obrońców Westerplatte (1966), współtworzył także Pomnik Artylerzysty Polskiego w Toruniu oraz liczne projekty sakralne, m.in. dekoracje kościołów w Gdyni i Zamościu. Uczestniczył w odbudowie Gdańska, przywracając świetność jego zabytkom, a jego dzieła znajdują się w zbiorach muzeów w Polsce i za granicą. Był laureatem wielu nagród i odznaczeń państwowych, w tym Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski, Krzyża Oświęcimskiego i Medalu Księcia Mściwoja II.
Jego spuścizna artystyczna została zinwentaryzowana i zdigitalizowana przez gdańską ASP, a pamięć o nim jest wciąż żywa – 2025 rok Sejm RP ogłosił Rokiem Franciszka Duszeńki, a na sierpniowej sesji, Rada Miasta Gdańska nadała jego imię parkowi znajdującemu się w dzielnicy Śródmieście. Duszeńko pozostaje symbolem twórcy, który łączył niezwykły talent artystyczny z niezłomnością charakteru i oddaniem dla Gdańska, Polski i sztuki.
fot. www.gdansk.pl
