Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta – kluczowa zmiana w gospodarce odpadami - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta (ROP) oraz system kaucyjny to rozwiązania mające na celu zreformowanie sposobu finansowania i organizacji gospodarki odpadami w Polsce. Podczas briefingu prasowego, zorganizowanego w ramach Samorządowego Forum Gospodarki Odpadami w Gdańsku, przedstawiciele samorządów, administracji rządowej oraz organizacji branżowych podkreślali znaczenie nadchodzących regulacji i konieczność współpracy wszystkich stron – od producentów po lokalne wspólnoty. Konferencja zainaugurowała także cykl szkoleń dla gmin, przygotowujących je do nowych obowiązków.

– Już po raz siódmy Gdańsk, wspólnie z Gdańską Fundacją Wody, jest gospodarzem wydarzenia, podczas którego rozmawiamy o najważniejszych wyzwaniach związanych z gospodarką odpadami – zarówno w wymiarze prawnym, infrastrukturalnym, jak i edukacyjnym – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – W tym roku szczególne znaczenie ma temat Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, czyli konieczność większego zaangażowania producentów w proces ponownego wykorzystania opakowań oraz ograniczania ilości odpadów.

ROP – zmiana systemowa, która dotyczy każdego z nas

– Zmiany związane z Rozszerzoną Odpowiedzialnością Producenta będą dotyczyły każdej gminy w Polsce, a więc także każdego z nas – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Dlatego tak ważne są dobre przygotowanie i edukacja, a także fakt, że projekt został wypracowany we współpracy z samorządami, a nie wyłącznie w odpowiedzi na potrzeby biznesu. Kluczowe jest również to, że operatorem systemu będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ponieważ ta kwestia nie może być traktowana wyłącznie biznesowo – dotyczy naszej wspólnej odpowiedzialności za przyszłość klimatu i lokalnych wspólnot.

Prezydent Gdańska podkreśliła, że ROP to nie tylko zmiana legislacyjna, ale także spore wyzwanie organizacyjne i finansowe dla gmin. – To ogromna zmiana, która ma wejść w życie od 2026 roku i będzie sporym wyzwaniem również dla samorządów, najbliżej związanych z mieszkańcami.

– Dlatego wspólnie z Unią Metropolii Polskich, Związkiem Miast Polskich oraz Związkiem Gmin Wiejskich przygotowaliśmy cykl szkoleń, które pomogą samorządom lepiej przygotować się do nowych obowiązków. Chcemy nie tylko aktywnie uczestniczyć w procesie legislacyjnym, ale przede wszystkim wspierać gminy i mieszkańców w praktycznym wdrażaniu tych zmian. Naszym celem jest stworzenie systemu gospodarowania odpadami, który będzie bardziej efektywny, przyjazny dla środowiska i sprawiedliwy dla wszystkich – podkreślała Aleksandra Dulkiewicz.

Sprawiedliwy podział kosztów i większa odpowiedzialność producentów

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zaprezentowało projekt ustawy wdrażającej system ROP, który – jak zaznaczył Marek Goleń, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami – nie wprowadza nowego podatku, lecz zmienia system tak, by za odpady płacił ten, kto je generuje. Obecnie koszty zagospodarowania odpadów opakowaniowych ponoszą głównie mieszkańcy w ramach opłat komunalnych. Nowy model ma to zmienić.

– Naszym celem jest sprawiedliwe rozłożenie kosztów gospodarki odpadami: dziś ponoszą je mieszkańcy w opłatach komunalnych, a w przyszłości mają je przejąć producenci i importerzy wprowadzający opakowania na rynek – mówił Marek Goleń, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. – Nie wprowadzamy żadnego nowego podatku, lecz zmieniamy system tak, by za odpady płacił ten, kto je generuje. Dzięki temu będziemy mogli skuteczniej ograniczać ilość opakowań i wspierać gminy w utrzymaniu sprawnie funkcjonującego systemu gospodarki odpadami.

Małgorzata Izdebska, sekretarz Wołomina i ekspertka Związku Miast Polskich, zwróciła uwagę na społeczny wymiar reformy:

– To rozwiązanie wreszcie przenosi odpowiedzialność za opakowania na producentów i odciąża mieszkańców z kosztów, na które dotąd nie mieli wpływu. Proponowany model ma charakter prospołeczny i zakłada, że producenci będą partycypować w kosztach zbiórki oraz zagospodarowania odpadów.

ROP i system kaucyjny – edukacja i przygotowanie kluczem do sukcesu

Olga Goitowska, przewodnicząca Zespołu ds. Gospodarowania Odpadami Unii Metropolii Polskich, przypomniała, że odpady opakowaniowe stanowią nawet 30–40% wszystkich odpadów komunalnych.

– Polska jest jedynym krajem Unii Europejskiej bez wdrożonego systemu ROP. Ten projekt ma to zmienić i sprawić, że producenci wreszcie zaczną realnie uczestniczyć w kosztach gospodarki odpadami. To krok w stronę gospodarki o obiegu zamkniętym, który pozwoli ograniczyć ilość wytwarzanych opakowań oraz zwiększyć udział tych nadających się do recyklingu – podkreślała Olga Goitowska.

Wdrożenie systemu ROP oraz start systemu kaucyjnego wymagają intensywnego wsparcia informacyjnego i organizacyjnego dla gmin. Dlatego Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich oraz Związek Gmin Wiejskich RP uruchamiają cykl szkoleń „ROP i samorządy: odpowiedzialność, współpraca, finansowanie”, skierowany do osób odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami oraz komunikację społeczną w gminach.

Forum jako przestrzeń dla dialogu

Samorządowe Forum Gospodarki Odpadami to ogólnopolskie wydarzenie branżowe, które już po raz siódmy odbywa się w Gdańsku we współpracy z Gdańską Fundacją Wody. Stanowi przestrzeń do dyskusji o wyzwaniach prawnych, organizacyjnych i finansowych związanych z gospodarką odpadami.