Solidarni z Białorusią. Dzień godności - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Minęło już pięć lat, odkąd wybory prezydenckie w Białorusi znów wygrał Alaksandr Łukaszenka sprawujący nieprzerwanie władzę od 1994 roku. Na ulice wyszli wówczas ludzie pewni fałszerstwa wyborczego, a autorytarny reżim odpowiedział represjami na niewyobrażalną skalę. Wydarzeniami w Europejskim Centrum Solidarności upamiętniony zostanie 9 sierpnia, zwany Dniem Godności. Do udziału zaproszeni są wszyscy, którzy wspierają walkę przeciw dyktaturze i opowiadają się po stronie ofiar.

Według obwieszczenia białoruskiej Centralnej Komisji Wyborczej, 9 sierpnia 2020 roku Alaksandra Łukaszenkę poparło 80,2% głosujących. Na drugim miejscu miała uplasować się z poparciem 9,9% jego główna kontrkandydatka – Swiatłana Cichanouska. Ludzie nie uwierzyli w taki podział głosów. Ulice Mińska i innych miast zapełniły się nieznanymi dotąd w Białorusi tłumami protestujących, według których prawowitą zwyciężczynią wyborów była Swiatłana Cichanouska. Autorytarny reżim odpowiedział represjami na niewyobrażalną skalę – zatrzymano 30 tys. osób, tysiące trafiły do więzień, dziesiątki tysięcy utraciło pracę i prawo do zatrudnienia, a setki tysięcy zmuszono do emigracji. Od sierpnia 2020 do lipca 2025 roku w procesach politycznych wyroki usłyszało 8421 przeciwników Łukaszenki, również nieletnich. Życie straciło przynajmniej 12 osób.

Od pięciu lat trwają prześladowania. Ludzie codziennie są zatrzymywani, zaocznie sądzeni, tracą majątki i obywatelstwo. Na miejsce wypuszczanych na wolność w obecności kamer więźniów politycznych, natychmiast zatrzymywani i osadzani są nowi.

Przybywajcie solidarni z Białorusią!

Program

9/08/2025 sobota

• 10.00–20.00

30 | wystawa plakatów Arthura Vakarova

Arthur Vakarov to znany białoruski projektant i animator kultury, który w czerwcu 2022 roku musiał opuścić ojczyznę. W trzydziestu pracach odnosi się do palących tematów politycznych, społecznych i ekonomicznych. Tytułowa liczba „30” jest symboliczna, Alaksandr Łukaszenka już od ponad trzydziestu lat sprawuje urząd prezydenta Białorusi.

– Zdecydowałem, że trzeba zrobić coś, aby pokazać z mojej perspektywy konsekwencje tych trzydziestu lat – mówi autor, przeczuwając, że z okazji 30-lecia rządów Łukaszenki rozbrzmiewać będą propagandowe pieśni o tym, jak ten uratował kołchozy…

Wystawa powstała przy wsparciu biura białoruskiej demokratycznej liderki Swiatłany Cichanouskiej. W ECS miała premierę podczas Forum Kościuszkowskiego w lutym 2025, spotkała się wówczas z dużym zainteresowaniem publiczności i mediów.

/ ECS, ogród zimowy

• 13.00–20.00

Pod białymi skrzydłami | strefa społeczna

Białoruski kiermasz – unikatowe rękodzieło i książki w języku białoruskim z wydawnictw: Białoruska Biblioteka Internetowa Kamunikat.org, Gutenberg Publisher, Yanushkevich, a także lokalne smaki, którymi podzieli się kilka białoruskich lokali gastronomicznych – Amber Crust, Kawa i Ludzie, Le Delice.

/ ECS, ogród zimowy (parter)

• 13.00–14.00

Marsz godności | społeczna akcja przeciw represjom w Białorusi

Marsz odbędzie się w piątą rocznicę sfaszyzowanych wyborów w Białorusiaby przypomnieć światu o represjach, jakie dotykają tam obywatelki i obywateli. Solidaryzujemy się z więźniami politycznymi reżimu Łukaszenki, wspieramy walkę przeciwko dyktaturze i wojnie w Ukrainie. Marsz przejdzie nową trasą: ul. Długą, Złotą Bramą, Targiem Węglowym, Targiem Drzewnym i ulicami Kowalską, Korzenną, Jana Heweliusza, Rajską aż do placu Solidarności.

Finał zaplanowano w ogrodzie zimowym ECS.

/ Długi Targ, Fontanna Neptuna

• 14.00–14.30

Solidarni z Białorusią | wiec

Wiec z udziałem przedstawicieli społeczności białoruskiej, władz samorządowych i aktywistów.

Minuta ciszy ku pamięci ofiar represji.

/ ECS, plenerowa wystawa Wolna Białoruś, historyczna stoczniowa Brama nr 2

• 14.00–18.00

Дваццаць dwadzieścia (2020) | strefa dziecięca

Integracyjne warsztaty dla dzieci tworzenia poklatkowych animacji, prowadzone w językach polskim i białoruskim.

Jest to analogowa technika animacji polegająca na tworzeniu iluzji ruchu ze statycznych obrazów. Uczestniczki i uczestnicy ożywią swoje prace plastyczne – rysunki, wycinanki lub co tylko wytworzą. Przed kamerą powstaną impresje z elementami kolażu. Materiał po warsztatach zostanie zmontowany i udźwiękowiony we wspólne dzieło filmowe, które będzie można zobaczyć na profilach społecznościowych organizatorów wydarzenia.

/ ECS, sala wielofunkcyjna (parter)

• 15.00–16.30

Głosy wolności | spotkanie z byłymi więźniami politycznymi

Rozmowa z byłymi więźniami politycznymi o wydarzeniach ostatnich lat w Białorusi – o życiu przed i po Rewolucji Godności, o prześladowaniach ludzi na wolności i o wolności ludzi w więzieniu.

Moderatorem spotkania będzie Michał Kacewicz, redaktor Biełsat TV, który od lat zajmuje się tematyką dotyczącą Europy Wschodniej i Rosji.

Goście

• Alana Tadege Gebremariam | działaczka społeczna, jedna z najbardziej rozpoznawalnych aktywistek studenckiego ruchu opozycyjnego w Białorusi
• Iryna Shchasnaya | działaczka społeczna, przedstawicielka stowarzyszenia więźniów politycznych Да волі (Da voli)
• Ihar Karnei | przez długi czas pracował jako dziennikarz Radia Swoboda, znany jest jako eseista, autor tekstów o dziedzictwie kulturowym i historycznym Białorusi, 21 czerwca przy wsparciu Stanów Zjednoczonych odzyskał wolność wraz z trzynastoma innymi więźniami politycznymi

/ ECS, Biblioteka (1 piętro)

/ tłumaczenie na język polski

• 17.00–18.00

Solidarność słów | spotkanie literackie wokół białoruskiej i europejskiej twórczości

Spotkanie literackie z pisarzami. Jego tytuł odwołuje się zarówno do idei dialogu międzykulturowego, jak i do roli literatury jako przestrzeni refleksji nad współczesną sytuacją Białorusinów. Autorzy podzielą się doświadczeniami twórczymi i osobistymi dotyczącymi wolności, migracji, języka i tożsamości w kontekście zmieniającej się Europy. Spotkanie stanie się także okazją do prezentacji nowych tłumaczeń ich książek na język polski.

Moderatorką będzie Valancina Andrejeva, szef-redaktorka wydawnictwa Gutenberg Publisher.

Goście

• Alhierd Bacharewicz | Pisarz i eseista, który bywa określany najbardziej europejskim białoruskim pisarzem. Jego twórczość to literacki dialog z kulturą całego kontynentu. Członek Białoruskiego PEN Clubu. Autor wielokrotnie nagradzanych książek, w tym powieści „Psy Europy”, która otrzymała Lipską Nagrodę Książkową za Europejskie Porozumienie (Leipziger Buchpreis zur Europäischen Verständigung, 2025), a wkrótce ukaże się na polskim rynku wydawniczym. Jego książka „Sroka na szubienicy” znalazła się na krótkiej liście Nagrody Angelus (2022).
• Julia Cimafiejewa | Pisarka i tłumaczka. Członkini Białoruskiego PEN Clubu. Autorka tomów poetyckich, w tym „Autoportretu w postaci pestki awokado”. Jej książka dokumentalna „Miński dziennik”, opisująca wydarzenia w Białorusi w 2020 roku, została przełożona na sześć języków. W tym roku ukaże się jej nowa książka poetycka „Krowazwarot”. Cimafiejewa brała udział w gdańskim projekcie „Kosmos pachnie ziemią. Gdańsk dla Białorusi” realizowanym przez Instytut Kultury Miejskiej.

/ ECS, Biblioteka (1 piętro)

/ tłumaczenie na język polski

• 18.30–20.00

Lavon Volski | koncert

Lavon Volski to znany klasyk białoruskiej undergroundowej sceny rockowej, zakazany w Białorusi od ponad piętnastu lat. Zaprezentuje tego wieczoru utwory z płyty – „Listy palitviaźniam”.

/ ECS, audytorium (parter)

Program w języku białoruskim znajduje się pod linkiem Solidarni z Białorusią / Dzień Godności.

Kontakt dla mediów

Magdalena Charkin-Jaszcza, kierowniczka Zespołu ds. Międzynarodowych, pełnomocniczka dyrektora ds. międzynarodowych i protokołu

tel.: 58 77 24 007, 503 072 644

e-mail: m.charkin@ecs.gda.pl