Więcej zielonej energii z Zakładu Utylizacyjnego - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Zakład Utylizacyjny w Gdańsku rozpoczyna strategiczne inwestycje. Po pierwsze – budowę bioelektrociepłowni, czyli instalacji do produkcji energii elektrycznej i cieplnej z bioodpadów w zamkniętym procesie. Po drugie – realizację drugiego etapu rekultywacji kwatery składowania odpadów. Oba przedsięwzięcia pozwolą znacząco ograniczyć uciążliwości zapachowe, poprawić efektywność zagospodarowania odpadów oraz zwiększyć niezależność energetyczną zakładu. Działania rozpoczną się już w 2025 roku i mają kosztować łącznie blisko 190 mln zł.

– Niedawno wspólnie otwieraliśmy Port Czystej Energii – nowoczesną elektrociepłownię przetwarzającą odpady na ciepło i energię elektryczną. To inwestycja o wartości ponad 660 milionów złotych, z czego aż 270 milionów pozyskaliśmy z funduszy unijnych – powiedziała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Dziś prezentujemy kolejną ważną inwestycję – bioelektrociepłownię, która powstanie na terenie Zakładu Utylizacyjnego. Tym razem do produkcji energii wykorzystamy bioodpady, czyli materiał, który wytwarzamy w dużych ilościach i który wymaga odpowiedniego zagospodarowania. Bioelektrociepłownia będzie nie tylko źródłem prądu i ciepła – jej dodatkowym efektem będzie wysokiej jakości kompost, wolny od mikroplastiku, który znajdzie zastosowanie w rolnictwie. To kolejny krok w stronę gospodarki o obiegu zamkniętym. Gdy za około dwa i pół roku zakończymy budowę, system gospodarowania odpadami w Gdańsku stanie się kompletny i zamknięty.

Efektywność energetyczna i oszczędności

– Z roku na rok obserwujemy wzrost ilości odpadów, co stanowi wyzwanie dla gospodarki komunalnej. Dziś prezentujemy konkretne rozwiązanie – nowoczesną instalację do przetwarzania bioodpadów, która pozwoli nam przekształcać około 60 tysięcy ton odpadów rocznie w energię: elektryczną dla 7 tysięcy gospodarstw i cieplną dla 3 tysięcy mieszkań. Inwestycja ta przyczyni się również do poprawy poziomu recyklingu. Każdy brakujący punkt procentowy oznacza dla miasta dodatkowe koszty, dlatego spodziewany wzrost recyklingu o 5–7 punktów może przynieść oszczędności rzędu 3,5–5 mln zł rocznie – mówi Piotr Kryszewski, dyrektor zarządzający ds. Zielonego Gdańska. – Dzięki tej instalacji zmniejszymy też uciążliwości związane z funkcjonowaniem zakładu i znacząco ograniczymy składowanie odpadów.

Produkcja energii i zamknięty proces technologiczny

Zakład Utylizacyjny planuje budowę nowej instalacji do zagospodarowania odpadów organicznych – bioelektrociepłowni. Proces technologiczny przetwarzania bioodpadów będzie zamknięty, co pozwoli na znaczące ograniczenie uciążliwości zapachowych. Bioodpady zostaną przekształcone w energię elektryczną, ciepło oraz certyfikowany nawóz.

– Zwiększamy w ten sposób poziomy recyklingu – mówi Sławomir Kiszkurno, prezes zarządu Zakładu Utylizacyjnego. – Bioelektrociepłownia wyprodukuje rocznie około 14 000 MWh energii elektrycznej oraz blisko 54 000 GJ energii cieplnej. Prąd i ciepło wytworzone w nowej instalacji zasilą nie tylko nasz zakład, lecz także sieć energetyczną oraz ciepłowniczą Gdańska, stanowiąc stabilne źródło odnawialnej energii.

Całkowity koszt inwestycji wyniesie 179,5 mln zł. Projekt bioelektrociepłowni jest współfinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – 45% kosztów pokryje bezzwrotna dotacja, a 55% gwarantowana pożyczka. Oddanie instalacji do eksploatacji planowane jest na drugą połowę 2028 roku.

Infrastruktura wspierająca i ograniczenie emisji zapachów

W ramach budowy instalacji zaplanowano również dodatkowe zmiany w Zakładzie Utylizacyjnym. Usprawniona zostanie gospodarka wodno-ściekowa poprzez modernizację istniejącej infrastruktury. Place składowania zostaną zadaszone. Pod dachem będzie się też odbywać wyładunek odpadów. To kolejne kroki ograniczające rozprzestrzenianie się przykrych zapachów.

Rekultywacja kwatery składowania – drugi etap prac

W maju 2025 r. rozpocznie się drugi etap rekultywacji jednej z trzech części kwatery składowania odpadów w Zakładzie Utylizacyjnym w Gdańsku. Prace obejmą 3,3 ha wierzchowiny i potrwają do końca roku. Ich celem jest ograniczenie uciążliwości zapachowych spowodowanych emisją gazów składowiskowych. W ramach inwestycji zmodernizowany zostanie system odgazowywania – powstaną nowe studnie, a gaz trafi do bioelektrowni, gdzie zostanie przekształcony w energię elektryczną.

– Ze względu na specyfikę działań, konieczność zdjęcia wierzchniej warstwy terenu oraz modernizację systemu odgazowywania, od maja do lipca tego roku mogą wystąpić czasowe zwiększenia uciążliwości zapachowych – wyjaśnia Anna Kamińska, kierownik Działu Ochrony Środowiska ZUT. – Aby zminimalizować niedogodności, prowadzenie prac dostosujemy do warunków atmosferycznych. Będziemy też pracować etapami, aby ograniczyć zasięg uciążliwych zapachów.

Rekultywacja obejmie nałożenie wielowarstwowej struktury zabezpieczającej, w tym maty bentonitowej i warstw drenażowych. Po zakończeniu procesu teren zostanie obsadzony roślinnością. To standardowy proces podyktowany przepisami prawa i istotny element strategii zrównoważonego rozwoju Zakładu Utylizacyjnego, który pozwoli na ograniczenie wpływu na otoczenie oraz poprawę efektywności odzysku energii.

– Dzięki zastosowaniu maty bentonitowej oraz wielowarstwowej struktury rekultywacyjnej znacząco ograniczymy emisję zapachów i ilość odcieków – podkreśla Sebastian Kozłowski, wiceprezes zarządu Zakładu Utylizacyjnego. – Po zakończeniu prac na skarpach kwatery przeprowadziliśmy badania emisji metanu do atmosfery. Wyniki potwierdziły skuteczność zastosowanych rozwiązań – emisja metanu została praktycznie wyeliminowana na tym obszarze.

Współpraca z Sopotem

– Już w czerwcu przedstawimy projekt porozumienia międzygminnego – bo wyzwania związane z gospodarką odpadami nie dotyczą tylko jednego miasta. Kluczowa jest współpraca lokalna, dlatego zapraszamy do niej również Miasto Sopot. Efekty finansowe i środowiskowe tej współpracy planujemy przeznaczyć na kolejne inwestycje w najbliższych latach - podkreśla Piotr Kryszewski, dyrektor zarządzający ds. Zielonego Gdańska.

Od 1 stycznia 2026 roku Zakład Utylizacyjny w Gdańsku rozpocznie zagospodarowanie odpadów komunalnych z Sopotu. Pozwoli to na przeznaczenie większych środków na inwestycje i działania bieżące. Odpady przyjęte z Sopotu będą przetwarzane w planowanej bioelektrociepłowni oraz w Porcie Czystej Energii.

– Instalacje Zakładu Utylizacyjnego oraz uruchomionego niedawno Portu Czystej Energii będą przygotowane do przyjęcia i efektywnego zagospodarowania odpadów z Sopotu od przyszłego roku – mówi Sławomir Kiszkurno, prezes zarządu ZUT. – Odpady z Sopotu będą stanowić około 5,5 proc. całkowitej masy odpadów trafiających do Zakładu Utylizacyjnego.