Andrzej Gierszewski
Muzeum Gdańska
Data publikacji 14:00
Najważniejsze przywileje dla Gdańska po raz pierwszy w polskim tłumaczeniu
Muzeum Gdańska wydało publikację poświęconą przywilejom króla Kazimierza Jagiellończyka wystawionym miastu w czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466). Dokumenty na język polski przełożył i omówił dr Marcin Grulkowski. Wydawnictwo inicjuje nową serię „Źródła do dziejów Gdańska”. Promocja publikacji odbędzie się w czwartek, 25 maja 2023 roku, o godz. 17.00 w Ratuszu Głównego Miasta. W spotkaniu prowadzonym przez Wojciecha Sulecińskiego wezmą udział autor książki oraz prof. Edmund Kizik.
– Król Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu Gdańsk przywileje w okresie wojny trzynastoletniej (1454–1466). Stały się one podstawą szczególnej pozycji polityczno-gospodarczej miasta, jego autonomii prawnej i potęgi ekonomicznej w XVI–XVIII wieku. Przez kolejne stulecia Gdańsk wielokrotnie podkreślał pamięć i przywiązanie do przywilejów – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. – Zachowane i przechowywane w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku pergaminowe dokumenty z lat 1454–1457 stanowią do dzisiaj niezwykle cenny materiał źródłowy dotyczący historii miasta. Już wkrótce, w rocznicę wydania przywileju będą dostępne, po raz pierwszy w polskim tłumaczeniu w ramach nowej serii „Źródła do Dziejów Gdańska”, zainicjowanej przez nasze Muzeum.
Kazimierze Jagiellończyk w początkowym okresie wojny trzynastoletniej, w zamian za finansowanie wojny z Krzyżakami, wystawił 3 przywileje unifikujące funkcjonujące na terenie Gdańska wspólnoty miejskie pod przewodnictwem Głównego Miasta, nadał różnorakie swobody oraz uposażenie i płynące z nich dochody, np. Wielki Młyn. Najważniejszy z nich, tzw. wielki przywilej, został wystawiony 15 maja 1457 roku. Ostatni, wydany 25 maja tego samego roku udostojniał koroną królewską składający się z dwóch srebrnych krzyży krzyżacki herb. Dokumenty zostały wystawione w języku średnio-wysoko-niemieckim, który wówczas stosowała kancelaria miejska.
Przygotowane przez Muzeum Gdańska wydawnictwo w tłumaczeniu dr. Marcina Grulkowskiego wraz ze wstępem, opracowaniem i komentarzem, jest pierwszą od ponad stu lat kompleksową monografią poświęconą temu zagadnieniu. Zawiera aneks z pełną edycją wspomnianych dokumentów oraz ich pierwszym całościowym tłumaczeniem na język polski. Książka liczy 319 stron, zawiera 41 ilustracji oraz 4 wizerunki przywilejów kazimierzowskich wystawionych dla Gdańska.
Podczas spotkania w ramach cyklu Czwartki w Muzeum Gdańska, dr Marcin Grulkowski (Instytut Historii PAN), prof. Edmund Kizik (Uniwersytet Gdański) porozmawiają, jak dzięki przywilejom Gdańsk stał się jednym z najludniejszych i najbardziej tętniących życiem miast Korony Królestwa Polskiego oraz dawnej Rzeczypospolitej. Rozmowę poprowadzi redaktor Wojciech Suleciński. Publikacja będzie dostępna w cenie regularnej 115 złotych w kasach oddziałów Muzeum Gdańska oraz w sklepie internetowym. W czwartek, 25 maja, o godz. 17.00 w Ratuszu Głównego Miasta, będzie można ją nabyć w cenie 89 złotych.
Czwartki w Muzeum Gdańska: Privilegia Casimiriana
- Kiedy: 25 maja 2023 (czwartek), godz. 17.00-18.30
- Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, Wielka Sala Wety, ul. Długa 46/47
- Wstęp: wolny
- Ilość miejsc siedzących: 80
- Cena promocyjna (25.05.2023): 89 zł
- Cena regularna: 115 zł
Dr Marcin Grulkowski jest, związany z Pracownią Historii Gdańska i Dziejów Morskich Polski w Instytucie Historii PAN. Jest autorem rozpraw poświęconych dziejom Gdańska i Prus. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół kancelarii i finansów miast hanzeatyckich w późnym średniowieczu, rynku renty w miastach hanzeatyckich, zagadnień źródłoznawczych oraz początków bankowości w Gdańsku. W swoim dorobku posiada udział w licznych grantach i projektach badawczych w kraju i za granicą. Jest autorem m.in. monografii przedstawiającej najstarsze księgi Głównego Miasta Gdańska (2015), edycji ksiąg kamlarskich z XIV–XV w. i ksiąg małoletnich Głównego Miasta Gdańska z XV w. (2017), a także współautorem edycji cyfrowej szesnastowiecznych ksiąg rachunkowych rodziny Loitzów (2021).
Grulkowski M., Privilegia Casimiriana. Przywileje króla Kazimierza IV Jagiellończyka dla Gdańska z okresu wojny trzynastoletniej, Źródła do dziejów Gdańska, T. 1, Gdańsk 2023, ss. 319; ISBN: 978-83-961943-8-1.
