Cmentarze bohaterów. Upamiętnienie AK-owców z Sopotu i Gdańska

Zdjęcie. Uczniowie porządkujący nagrobek zarośnięty trawą.

Andrzej Gierszewski
Muzeum Gdańska

Wydarzenia

Data publikacji 24.10.2022 14:00

Opieka nad grobami osób zasłużonych dla naszej ojczyzny, zwłaszcza przed dniem Wszystkich Świętych, nie jest niczym nowym, ani nadzwyczajnym. Od lat miejsca pochówków bohaterów czasu wojny i osób, które swoją pracą w czasach pokoju wniosły wiele dla wspólnego dobra, są odwiedzane przez uczniów, harcerzy i żołnierzy. W tym roku akcja współorganizowana przez Muzeum Gdańska obejmie Sopot i Gdańsk.

– Po II wojnie światowej Trójmiasto stało się nowym domem dla wielu przybyszów z Polski centralnej i przedwojennych województw wschodnich. Byli wśród nich żołnierze Armii Krajowej, którym udało się uniknąć aresztowania przez sowietów lub tacy, którzy wiązali się z Gdańskiem po wieloletnich zsyłkach – mówi dr Janusz Marszalec, zastępca dyrektora Muzeum Gdańska, pomysłodawca akcji. Często po śmierci jedynymi osobami, które odwiedzały ich groby byli koledzy z oddziału. Gdy i ich zabrakło, opiekę sprawują szkoły, instytucje, fundacje, stowarzyszenia i nasze Muzeum. W tym roku zapraszamy wszystkich chętnych do włączenia się w akcję „Cmentarze bohaterów”, które obejmie dwa trójmiejskie cmentarze.

Po raz pierwszy akcja obejmie Sopot. W środę, 26 października 2022 roku, o godz. 11.00 uczestnicy wyruszą spod bramy Cmentarza Katolickiego przy ul. Malczewskiego 18. Jednym z głównych celów będzie przypomnienie pochowanego w Sopocie Bolesława Srockiego, wybitnego polityka, działacza społecznego, ideowego przywódcy PETu - organizacji konspiracyjnej, która zasiliła swoimi członkami Grupy Szturmowe Szarych Szeregów.

W piątek, 28 października, od godz. 10.00 uczestnicy zadbają o nagrobki gdańskich AK-owców na Srebrzysku. Zbiórka pod bramą główną przy ul. Srebrniki. Wolontariusze zostaną zaopatrzeni w potrzebne narzędzia i znicze przez organizatorów akcji.

Lekcje pamięci dla młodzieży

Akcja „Cmentarze bohaterów” łączy w sobie muzealną lekcję, wolontariat i spotkanie ze świadkiem lub uczestnikiem wydarzeń.

– Pierwszą lekcję na gdańskim Cmentarzu Srebrzysko zorganizowaliśmy wspólnie z Wiesławem Gierłowskim w 2011 roku, znanym artystą, historykiem sztuki, wieloletnim przyjacielem Muzeum Bursztynu, który służył w 77 pułku piechoty AK – mówi Mateusz Jasik, kierownik Wartowni nr 1, oddziału Muzeum Gdańska. – Podczas lekcji uczestnicy mogli wysłuchać relacji z operacji „Ostra Brama” przeprowadzonej w ramach „Akcji Burza” tuż nad grobem jego dowódcy, komendanta okręgu Nowogródek, cichociemnego Adama Szydłowskiego „Poleszuka”.

W środowym spotkaniu udział weźmie prof. Jerzy Grzywacz, ps. „Tapir”. W Szarych Szeregach służył od 1942 roku.

Lekcja wrażliwości dla wszystkich

W poprzednich edycjach kombatanci, uczniowie i historycy odwiedzali groby żołnierzy Armii Krajowej i powojennego podziemia niepodległościowego.

– Podczas kilkugodzinnej lekcji jesteśmy w stanie odwiedzić i uporządkować kilkanaście grobów. Najważniejsze jest jednak to, aby uczniowie, gdy już będą odwiedzać cmentarze wraz ze swoimi rodzicami, nie przechodzili obojętnie obok miejsc, gdzie są pochowani żołnierze kampanii polskiej 1939 r., Polskiego Państwa Podziemnego, żołnierze generała Andersa i generała Maczka – mówi Mikołaj Wysiecki, nauczyciel historii i WoS SP 60 w Gdańsku i SP 1 w Sopocie, partner wydarzenia. – Zawsze mi zależało na tym, aby docenili, że są ostatnim pokoleniem, które może jeszcze porozmawiać z bohaterami II wojny światowej i pamiętali co im zawdzięczają.

Organizatorami akcji są Stowarzyszenie Kwatera Akowska na Cmentarzu Łostowickim i Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej oraz Muzeum Gdańska i Fundacja Gdańska. Ta ostatnia prowadzi portal utrwalamypamiec.pl, dzięki któremu mieszkańcy Gdańska mogą podać lokalizację grobów AK-owców oraz przekazać informacje i materiały związane z życiem żołnierzy polskiego państwa podziemnego. Do tej pory w ramach zgłoszono blisko 60 wpisów.