Wystawa stała ECS z Nagrodą Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021 - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Najważniejsza nagroda Unii Europejskiej w obszarze dziedzictwa kulturowego trafiła do Gdańska. Laury zebrała wystawa stała Europejskiego Centrum Solidarności. Komisja Europejska i Europa Nostra w tym roku nagrodziły 24 wzorcowe osiągnięcia z 18 krajów europejskich. Teraz czas na internautów, którzy siłą swoich głosów przyznają Nagrodę Publiczności.

– Uhonorowane zostają osoby, które współtworzyły i współtworzą ECS, miały swój wkład w kształt wystawy stałej, a na co dzień sprawiają, że to miejsce jest żywe, otwarte na wrażliwość dzieci i dorosłych, pochodzących z różnych stron i mówiących różnymi językami. To wyróżnienie również dla gdańszczanek i gdańszczan, którzy dali się ponieść idei Pawła Adamowicza i uwierzyli w ten projekt, a dziś chętnie korzystają z wydarzeń, które odbywają się w ECS. Wreszcie to wyróżnienie dla wszystkich dzielnych Polek i Polaków, dzięki którym rewolucja Solidarności odmieniła oblicze całej Europy – mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

Wystawa stała ECS jest jedynym polskim laureatem Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021. Uhonorowano ją w jednej z czterech kategorii: Edukacja, szkolenia i podnoszenie świadomości.

- Wystawa akcentuje znaczenie pracy i wpływ, jaki miała na kształt Europy, którą znamy dzisiaj. Uwypukla wartość aktywizmu na rzecz praw człowieka, praw pracowniczych i politycznych oraz pokazuje, jak ważne jest obywatelskie zaangażowanie w takie działania. Wykorzystanie w projekcie nowoczesnych technik wystawienniczych i podejścia partycypacyjnego jest niezwykle cenne i stanowi przykład tego, jak zachować historie i uczynić je istotnymi dla współczesnego świata - czytamy w uzasadnieniu przyznania nagrody. 

Radość w Gdańsku

– Jesteśmy wzruszeni i wdzięczni – mówi Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, jednocześnie dziękując całemu zespołowi ECS. – Wystawa stała ECS łączy opowieść o fenomenie pokojowej rewolucji Solidarności z indywidualnymi doświadczeniami Polaków, ale i naszych gości z Europy i świata. Sprawia, że historia walki o prawa człowieka, siła dialogu i międzyludzkiej solidarności stają się bliskie i niezmiennie aktualne. 

O nagrodzie

Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra to projekt powołany w 2002 roku przez Komisję Europejską. Realizuje go Europa Nostra – federacja organizacji pozarządowych ds. dziedzictwa działająca od 58 lat i obejmująca 40 krajów, przy wsparciu sieci instytucji publicznych, firm oraz osób prywatnych. Nagrody podkreślają i propagują rolę dziedzictwa oraz promują najlepsze praktyki w tej materii, zachęcają do międzynarodowej wymiany wiedzy oraz łączą w sieciach wszystkich zainteresowanych dziedzictwem.

Zwycięzcom nagrody przynoszą znaczące korzyści – większą krajową i międzynarodową promocję, dalsze fundusze oraz wzrost liczby odwiedzających. Wśród wszystkich obywateli Europy program nagród jest sposobem na popularyzację i troskę o nasze wspólne dziedzictwo. Nagroda cieszy się wsparciem unijnego programu Kreatywna Europa, który adresowany jest do sektorów kultury i kreatywnego.

Ogłoszenie laureatów

Ogłoszenie laureatów nagrody 2021 odbyło się we wtorek, 25 maja podczas wydarzenia online, którego współgospodarzami byli Mariya Gabriel, komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, oraz Hermann Parzinger, prezydent wykonawczy Europa Nostra.

Komisarz UE Mariya Gabriel nazwała zdobywców Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021 ambasadorami piękna dziedzictwa kulturowego w Europie.

- Głęboko wierzę, że skuteczność w podtrzymaniu naszego materialnego, jak i niematerialnego dziedzictwa, zależy od poświęcenia osób, które za tym stoją. Tymi nagrodami honorujemy wyjątkowe kobiety i wyjątkowych mężczyzn, profesjonalistów w obszarze dziedzictwa, architektów, naukowców i ochotników, którzy sprawiają, że nasze wspólne dziedzictwo staje się coraz bliższe naszemu sercu. Ich wizji należą się oklaski – mówiła Mariya Gabriel, komisarz UE. 

- Nie bez znaczenia pozostaje, że laureaci nagrody w dobie, gdy działania całej wspólnoty europejskiej ogniskują się na rozwiązaniach klimatycznych, zrównoważonym rozwoju miast i wsi oraz stawianiu czoła wielu zagrożeniom kluczowych wartości europejskich – podkreślał Hermann Parzinger, prezydent wykonawczy Europa Nostra – działają na rzecz ochrony, podnoszenia wartości oraz przekazywania cennego europejskiego dziedzictwa następnym pokoleniom. Bijemy brawo ich nadzwyczajnym osiągnięciom: niech służą jako inspiracja i zachęta do przyszłych działań, tak wielu profesjonalistom w zakresie dziedzictwa oraz entuzjastom w całej Europie i nie tylko – dodał Parzinger. 

Internauci do akcji

Nagrody Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021 to już kolejne europejskie laury dla ECS. W 2016 roku ECS jako pierwsze i dotąd jedyne muzeum w Polsce zostało uhonorowane Nagrodą Muzealną Rady Europy (EMYA). A historyczna Stocznia Gdańska – plac Solidarności z pomnikiem Poległych Stoczniowców 1970, Brama nr 2, Sala BHP i Europejskie Centrum Solidarności – została uhonorowana Znakiem Dziedzictwa Europejskiego.

Przy wsparciu internautów, możliwa jest jeszcze jedna wygrana.

Internauci z całej Europy – szczególnie pasjonaci historii, entuzjaści dziedzictwa kulturowego i aktywiści lokalni – od dziś mogą oddawać głosy na swojego laureata spośród wszystkich, którzy uhonorowani zostali Nagrodą Dziedzictwa Europejskiego / Europa Nostra 2021. Zapraszamy do głosowania internetowego i wsparcia ECS. Każdy głos się liczy!

Rywalizacja potrwa do 5 września. Zwycięzca Nagrody Publiczności zostanie ogłoszony podczas gali Nagród Dziedzictwa Europejskiego, która odbędzie się jesienią tego roku.

Jesienią również ogłoszeni zostaną zwycięzcy GRAND PRIX, jeden w każdej z czterech kategorii. Ci otrzymają po 10 tys. euro!

Przewidziano również dwie nagrody specjalne ILUCIDARE za doskonałość w dziedzinie innowacji i stosunków międzynarodowych opartych na dziedzictwie. Tzw. krótka lista kandydatów zostanie ogłoszona 10 czerwca. 

Czym jest ECS?

Europejskie Centrum Solidarności ma siedzibę na terenach dawnej Stoczni Gdańskiej, gdzie w Sierpniu ’80 narodziła się rewolucja Solidarności. Instytucja pielęgnuje pamięć o tym największym pokojowym ruchu społecznym powojennej Europy. Sercem ECS jest wystawa stała, opowiadająca historię polskiej drogi do wolności i dokumentująca zmiany, które pod jej wpływem zaszły w Europie Środkowo-Wschodniej. To ona definiuje i inspiruje wszystkie działania kulturalne, edukacyjne i naukowe podejmowane przez ECS. Gmach przy pl. Solidarności jest współczesną agorą, miejscem spotkań i debaty nad przeszłością i przyszłością. Działają tu również m.in. archiwum, biblioteka, mediateka i Wdział Zabaw dla dzieci. Od momentu otwarcia nowego budynku w 2014 roku ECS odwiedziło 5 milionów gości, a ponad 1,1 miliona zwiedziło wystawę stałą.

Walory wystawy stałej ECS

Wystawa stała ECS zajmuje niemal 3 tys. m kw. na 1 i 2 kondygnacji budynku. Podzielona jest na siedem sal. Zwiedzający spędzają tu średnio 2 godziny. Ta nowoczesna ekspozycja ma charakter narracyjny. Zwiedzający zanurza się w historii opowiadanej przez archiwalne przedmioty, dokumenty, rękopisy, zdjęcia i projekcje wideo, interaktywne instalacje... Każdy, kto odwiedza tę wystawę, ma szansę odnaleźć swoje własne odniesienia do historii i współczesności. Mnogość narracji pozwala tu po wielokroć wracać, za każdym razem odnajdować nową opowieść.

Wśród ponad 1,8 tys. eksponatów znajdują się m.in. Tablice 21 Postulatów Gdańskich, wiszące podczas strajku w Sierpniu ’80 na bramie Stoczni Gdańskiej im. Lenina; suwnica, na której pracowała legendarna działaczka związkowa Anna Walentynowicz; przestrzelona kurtka dwudziestolatka Ludwika Piernickiego, stoczniowca, ofiary Grudnia ’70; biurko Jacka Kuronia, jednego z przywódców opozycji w czasach PRL. Tworzenie wystawy było interdyscyplinarnym wysiłkiem historyków, badaczy społecznych, ekspertów muzealnych, projektantów i inżynierów. Materiały uzyskano z prawie 60 muzeów, archiwów, od lokalnych historyków i byłych opozycjonistów z całej Europy Środkowo-Wschodniej, w tym z Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Rosji, Rumunii, Słowacji, Ukrainy i Węgier. Te działania wzbogaciły i wzmocniły międzynarodowy zasięg ekspozycji.

Europa Nostra 2021 - laureaci

Najwyższym europejskim laurem w obszarze dziedzictwa w 2021 roku wyróżniono 24 wyjątkowe osiągnięcia z 18 krajów europejskich (spis alfabetyczny wg nazw krajów).

Kategoria: Konserwacja

• Dworzec towarowy Gare Maritime, Bruksela, BELGIA                                                    
• Ogród pałacu Fredensborg, DANIA             
• Most Plaka, Epir, GRECJA 
• Wardzia, skalny zespół miejsko-klasztorny, GRUZJA
• Mas de Burot, Park Przyrodniczy Els Ports, HISZPANIA           
• Wieża ciśnień Besòs, Barcelona, HISZPANIA
• Dom kupiecki przy 18 Ormond Quay Upper, Dublin, IRLANDIA                                   
• Dom Haus Am Horn, Weimar, NIEMCY
• Drewnianiy kościół we wsi Urși, Okręg Vâlcea, RUMUNIA

Kategoria: Projekty badawcze

• FIBRANET – Włókna w Tkaninach Antycznej Europy, DANIA/GRECJA
• Czasopismo naukowe „Control Shift. European Industrial Heritage Reuse in Review” [Wykorzystanie Europejskiego Dziedzictwa Przemysłowego – Przegląd], GRECJA/HOLANDIA
• Projekt ART-RISK – Zastosowanie Sztucznej Inteligencji w Konserwacji Zapobiegawczej, HISZPANIA 

Kategoria: Usługi specjalne organizacji i osób prywatnych na rzecz dziedzictwa kulturowego

• Fundacja Gjirokastra, ALBANIA
• Komitet Techniczny ds. Dziedzictwa Kulturowego, CYPR
• GEFAC – Grupa Etnograficzno-Folklorystyczna przy Akademii w Coimbrze, PORTUGALIA                                   
• Rita Bargna, WŁOCHY 

Kategoria: Edukacja, szkolenia i podnoszenie świadomości

• W ślady za bułgarskim folklorem, BUŁGARIA                          
• Ośrodki Dziedzictwa Kulturowego, FINLANDIA/WŁOCHY/SERBIA/HISZPANIA
• Święta! na wschodzie i na zachodzie – kościół szkolny, Groningen, HOLANDIA
• Wapiennictwo rzemieślnicze w Morón, Morón de la Frontera, HISZPANIA
• Europejskie Centrum Solidarności – wystawa stała, Gdańsk, POLSKA                           
• Wynalezienie winnego, Trydent, WŁOCHY
• Archeologia w domu, ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO
• Morus Londinium: Dziedzictwo kulturowe Londynu w drzewach, ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO

Informacja o każdym zwycięzcy

• Informacje i komentarze od jury
• Filmiki (w wysokiej rozdzielczości)
• Zdjęcia i e-banery (w wysokiej rozdzielczości)

Europejskie Nagrody Dziedzictwa Kulturowego Europa Nostra

Europejskie Nagrody Dziedzictwa Kulturowego / Europa Nostra są inicjatywą Komisji Europejskiej i po raz pierwszy zostały przyznane w 2002 roku. Europa Nostra Awards to najważniejsze wyróżnienie w Europie w dziedzinie dziedzictwa kulturowego, kierowane do architektów, rękodzielników, specjalistów z zakresu dziedzictwa kulturowego, instytucji publicznych oraz prywatnych, a także lokalnych społeczności i wolontariuszy. Nagrody przynoszą znaczące korzyści zwycięzcom, takie jak większą krajową i międzynarodową promocję, dodatkowe fundusze oraz wzrost liczby gości.

Spośród 24 nagrodzonych projektów, inicjatyw i instytucji (pełna lista powyżej) cztery projekty otrzymają Grand Prix (jesienią), a jeden z nich uhonorowany zostanie Nagrodą Publiczności (głosowanie kończy się 5 września).

Ponadto spośród złożonych wniosków przyznane zostaną również dwie nagrody specjalne ILUCIDARE za doskonałość w dziedzinie innowacji i stosunków międzynarodowych, opartych na dziedzictwie.

Więcej faktów i liczb dotyczących nagród można znaleźć na stronie www.europeanheritageawards.eu.

Sieć Europa Nostra

Europa Nostra obejmuje ponad 40 krajów. Jest europejskim głosem społeczeństwa obywatelskiego poświęconym ochronie oraz promocji dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. Założona w 1963 roku, dziś jest uznawana za największą i najbardziej reprezentatywną sieć dziedzictwa w Europie. Europa Nostra prowadzi kampanie na rzecz ratowania zagrożonych zabytków, miejsc i krajobrazów Europy, w szczególności w ramach programu 7 Najbardziej Zagrożonych. Ma swój czynny wkład w definiowanie oraz wdrażanie strategii i polityki europejskiej, związanych z dziedzictwem w ramach dialogu partycypacyjnego z instytucjami europejskimi oraz koordynuje działania European Heritage Alliance. Europa Nostra była kluczowym partnerem społeczeństwa obywatelskiego w UE w trakcie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018. Figuruje również jako jeden z pierwszych oficjalnych partnerów uruchomionej niedawno przez Komisję Europejską inicjatywy Nowego Europejskiego Bauhausu.

Program Kreatywna Europa

Kreatywna Europa to program Unii Europejskiej, który wspiera sektory kultury i sektory kreatywne, pomagając im wzmocnić swoją pozycję na rynku pracy oraz wkład w rozwój. Posiadając budżet w wysokości 2,4 mld euro na lata 2021–2027, wspiera organizacje w zakresie dziedzictwa, sztuk scenicznych, sztuk pięknych, sztuk międzydyscyplinarnych, działań wydawniczych, filmu, TV, muzyki oraz gier wideo. Niesie też pomoc dziesiątkom tysięcy artystów i profesjonalistów działających w zakresie kultury i dziedzin audiowizualnych.

W razie pytań odpowiedzi udziela: Magdalena Charkin-Jaszcza, pełnomocnik dyrektora ds. międzynarodowych i protokołu

• e-mail: m.charkin@ecs.gda.pl
• tel. kom. +48 503 072 644