Zielony Gdańsk – solidarność z przyszłymi pokoleniami - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Podczas konferencji prasowej podsumowującej dwa minione lata zaprezentowane zostały dokonania w zakresie ekologii i ochrony środowiska. W tej kadencji działania miasta w tym obszarze to zarówno działania inwestycyjne, jak i miękkie projekty społeczne i edukacyjne. W czasie konferencji zaprezentowano też nowe mobilne laboratorium, które właśnie rozpoczęło służbę w gdańskiej Straży Miejskiej.  

- Solidarność z przyszłymi pokoleniami to jest to, co nam przyświeca jako hasło. W tym roku obchodziliśmy 40-lecie powstania Solidarności, ale dla nas ta solidarność, solidarne działanie ma powszechny wymiar w bardzo różnych aspektach naszego życia. Dlatego chcielibyśmy przedstawić zarówno działania edukacyjne, różne działania miękkie, promocyjne - uświadamiające, jak ważne jest to, żeby troszczyć się o klimat – ale też oczywiście ważne inwestycje w tym zakresie – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.  

- Wiele z tej zielono-niebieskiej infrastruktury zostało już w Gdańsku zrealizowane. Mamy świadomość, że tego typu inwestycje to nie tylko korzyści ekologiczne, i te w zakresie jakości życia mieszkańców, ale i w dłuższej perspektywie korzyści ekonomiczne. Korzyści pozwalające się wycenić chociażby na podstawie innego rodzaju twardych inwestycji, których udało się uniknąć, strat których udało się uniknąć – tłumaczyła Anna Golędzinowska, radna reprezentująca klub Koalicji Obywatelskiej.

- Zielony Gdańsk nie jest li tylko utopijna mrzonką. Nie jest nigdy nie realizowalnym morzeniem. Nie jest w końcu strona internetową uruchomioną w czasie kampanii wyborczej przez przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości. Zielony Gdańsk to system skoordynowanych, celowych działań instytucji miejskich, przejawiający się w programach i politykach miejskich, o których tak wiele dzisiaj usłyszeliśmy. Działania te są podejmowane świadomie i celowo, w oparciu o nowe kryterium. W oparciu o kryterium ekologiczne, w oparciu o kryterium zrównoważonego rozwoju, w oparciu o kryterium solidarności z przyszłymi pokoleniami. To tym kryterium chcemy się kierować, by działać odpowiedzialnie nie tylko na czas kadencji i nie tylko na czas naszego życia – mówiła Katarzyna Czerniewska, radna reprezentująca klub Wszystko dla Gdańska.

Czyste powietrze  

Ważnym działaniem, które ma wpływ na czyste powietrze jest zmiana sposobu ogrzewania w budynkach. Głównym ich elementem jest wymiana pieców węglowych na bardziej ekologiczne sposoby ogrzewania lokali.

– Liczba pieców, które zostały w latach 2018-2019 zlikwidowane to 333, a 51 budynków zostało podłączonych do miejskiej sieci ciepłowniczej. Gdańskie Przedsiębiorstwo energetyki Cieplnej sukcesywnie rozwija miejską sieć ciepłowniczą i co ważne, ciepło dostarczane przez tę spółkę jest o wiele bardziej czyste i bardziej ekologiczne niż to pozyskiwane w inny sposób, a już na pewno niż to pozyskiwane z kopciuchów – podkreślała Aleksandra Dulkiewicz. - W roku 2020 przeprowadzono remonty 200 mieszkań, zmieniony został sposób ogrzewania w 150 lokalach komunalnych.

Plan na kolejne lata to likwidacja ogrzewania węglowego w 6 tys. lokali komunalnych. Oprócz tego Wydział Środowiska UMG realizuje program dotacji na zmianę sposobu ogrzewania.  W 2019 przyznano 229 dotacji na łączna kwotę 1 484 788,58 zł. Do 14 grudnia 2020 przyznano 215 dotacji o wartości 1 490 385,37 zł.   

Stacje pomiarowe 

Ważnym elementem troski o czyste powietrze, jest stała kontrola jego jakości.  

 - Wspólnie z innymi instytucjami, m.in. Uniwersytetem Gdańskim zrzeszeni jesteśmy w ARMAAG, fundacji powołanej wiele lat temu, która zajmuje się badaniem czystości powietrza, nie tylko w Gdańsku, ale w całym Trójmieście. Dostęp do pomiaru z tych stacji jest dostępny na stronie internetowej, a także w różnych aplikacjach – mówiła prezydent Gdańska.

Dzięki fundacji ARMAAG prowadzony jest automatyczny monitoring stanu powietrza, w tym w szczególności badanie stężenia takich zanieczyszczeń jak: dwutlenek siarki, tlenki azotu, pyły, tlenek węgla, ozon, benzen oraz przygotowanie i upowszechnianie w różnych formach informacji o stanie powietrza atmosferycznego. Obecnie w sieci pomiarowo-informacyjnej ARMAAG funkcjonuje 9 stacji zlokalizowanych na terenie aglomeracji trójmiejskiej, z czego aż 6 na terenie Gdańska.   

Ekologiczne inwestycje ciepłownicze realizowane przez GPEC 

Wartość projektów zrealizowanych przez Gdańskie przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w latach 2019-2020 to 52,5 mln zł, natomiast całkowita wartość projektów realizowanych i zaplanowanych na lata 2017-2023 to aż 250,7 mln zł. Dzięki zrealizowanym inwestycją do atmosfery nie trafiło ponad 31 tys. ton CO2.   

W ramach ekologicznych inwestycji ciepłowniczych zrealizowano:  

• Całkowity wpływ ekologiczny poniższych projektów: 31 tys. Ton CO2  
• Likwidacja kotłowni węglowej Osowa (ZIT) 2018-2022 – 43 mln zł  
• Rozbudowa sieci w południowych rejonach Gdańska 2018-2022 - 26 mln zł  
• Przyłączenia kamienic i budynków komunalnych 2017-2022 - 1,9 mln zł   
• Likwidacja źródła węglowego GPEC Matarnia 2017-2022 – 82 mln zł  
• Połączenia klientów ze źródłami węglowymi 2019-2022 – 6 mln zł   
• Modernizacje sieci 2017-2022 – 52 mln zł 

Tereny Zielone 

- Wszyscy mamy świadomość, że Gdańsk jest miastem zielonym, ponad 1800 hektarów stanowią tereny zielone - parki, zieleńce i skwery oraz lasy komunalne, również zieleń w pasach drogowych – mówił Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju.  

Powierzchnia terenów zielonych w Gdańsku to:  

• Parki – 29 obiektów o powierzchni 273,38 ha  
• Zieleńce i skwery – ok. 100 ha  
• Zieleń w pasach drogowych – 345,95 ha  
• Lasy komunalne – 1100 ha  

- Zwracam uwagę na kilka takich działań, które pokazują charakter polityki, kryterium polityki w ostatnich latach, zarówno w działaniach inwestycyjnych, ale również w bieżących działaniach eksploatacyjnych - to są łąki kwietne w sumie 7 500 m kwadratowych. To są miejskie farmy z ziołami, pierwszą, eksperymentalną zaprezentowaliśmy na ulicy Grobla 4. W różnych lokalizacjach pojawiają się ogrody kieszonkowe. Zieleńce tego typu powstały m.in. przy ul. Bogusławskiego, we Wrzeszczu przy zbiegu Matki Polki i Partyzantów. Posadziliśmy też w ramach różnych akcji 5000 drzew – wyliczał Piotr Grzelak.  

Łąki kwietne  

• 2020 rok – wysianie 4500 m2 łąk kwietnych (odcinek od ul. Wileńskiej do ul. Piecewskiej, polana w Parku Reagana przy ul. Piastowskiej, ul. Gościnna) – w sumie na terenie Gdańska jest 7500 m2 łąk kwietnych  

Miejskie farmy z ziołami  

• Grobla IV – 8 donic z zestawami ziół: kulinarnym, leczniczym i do aromaterapii  

Ogrody kieszonkowe - 4 zieleńce o charakterze ogrodu kieszonkowego  

• przy ul. Bogusławskiego vis-a-vis Teatru Szekspirowskiego,  
• u zbiegu ulic Matki Polki i Partyzantów,  
• u zbiegu ulic Wyzwolenia i Oliwskiej, 
• u zbiegu ulic PCK i Gdańskiej.  

Nasadzenia drzew  

• Akcja „Posadź z nami drzewo” w Parku Reagana – w 2018 roku 2500 drzew, w 2019 roku 2000 drzew  
• Akcja „101 wiśni na 101. rocznicę odzyskania niepodległości – zasadzono w 2019 roku w Parku Reagana  
• 2019 rok – posadzono 159 drzew  
• 2020 rok – posadzono 188 drzew 

Ule i wysoka trawa 

W minionym sezonie miasto ograniczyło koszenie do niezbędnego minimum. Do tego samego zachęcane były spółdzielnie. Od początku akcji #wysokatrawa udało się zmagazynować w krajobrazie prawie 50 000 m3 wody opadowej. To tyle, ile mieści się w zbiorniku retencyjnym Jasień. Wysokie trawy zatrzymują więcej wilgoci niż klasyczny trawnik i zapobiegają wysychaniu gleby. Wysoka trawa to jeden z największych emiterów tlenu i pochłaniaczy dwutlenku węgla. Dzięki ograniczeniu koszenia łąk kwietnych do maksymalnie dwóch razy w roku, do środowiska dostanie się mniej spalin.  Od czerwca obowiązuje uchwała, która przy pewnych zastrzeżeniach dopuszcza hodowlę pszczół w przestrzeni miejskiej. Domki dla tych pożytecznych owadów mogą być stawiane m. in. na własnych działkach lub na dachach budynków. Miód pochodzący z takich pasiek może być wytwarzany jedynie na własny użytek. 

Ochrona przeciwpowodziowa 

- Ważne są również kwestie przeciwpowodziowe. 14 miejskich ogrodów deszczowych, w tym najnowsza inwestycja dosyć istotna dla węzła Nowe Ogrody i 3 Maja, czyli inwestycja przy węźle Groddecka. Rozwój monitoringu wód podziemnych dla Gdańska, całkowita wartość projektu wynosi blisko 10 milionów czego Unia Europejska finansuje ponad 7 milionów 200 tys. Kolejny projekt z dofinansowaniem unijnym to system gospodarowania wodami opadowymi na terenach miejskich, w ramach etapu pierwszego i w ramach etapu drugiego w sumie projekt wysokości blisko 150 milionów zł z czego 86 mln zł finansuje Unia Europejska – tłumaczył Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju.

Zrealizowane projekty to: Rozwój monitoringu wód podziemnych na obszarze Gdańska, Sopotu i gminy Pruszcz Gdański. Całkowita wartość projektu 9 877 959,00 zł z czego dofinansowanie unijne to 7 236 900,00 zł. Kolejne projekty to Systemy gospodarowania wodami opadowymi na terenach miejskich - Miasto Gdańsk - etap I i II. Całkowita wartość projektu to 146 209 677 zł z czego dofinansowanie unijne wyniosło aż 86 858 382 zł. Inwestycje, które udało się zrealizować w ramach powyższych projektów to m. in:  

• Zbiornik retencyjny Osowa II     
• Regulacja potoku Strzelniczka i zbiornik retencyjny Strzelniczka II     
• Kanalizacje deszczowa osiedle Strzyża, ul Grottgera, Osowa     
• Kanalizacja deszczowa rejon ul. Grottgera     
• Odwodnienie podwórzy w dzielnicy Stogi - Kanalizacja deszczowa oraz zieleń     
• Przebudowa rowu R3 - dopływ potoku Oruńskiego   

Termomodernizacje 

W ciągu dwóch ostatnich lat, w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych udało się przeprowadzić termomodernizację w 64 budynkach, w tym:  

• 14 kamienic, w większości znajdujących się pod opieką konserwatora zabytków, zlokalizowanych na Dolnym Mieście  
• 14 budynków użytkowych, w tym Wielki Młyn, Dwór Artusa, Lastadia, Dwór Uphagena (dawny Pałac Ślubów) oraz dwa budynki sakralne: kościół katolicki pw. Chrystusa Króla i cerkiew prawosławna pw. Św. Mikołaja  
• 30 budynków edukacyjnych  
• 4 budynki Straży Pożarnej 

Z kolei w ramach programu KAWKA (II i III) przeprowadzono termomodernizację 71 budynków mieszkalnych i użytkowych, w tym 45 podłączeń do miejskiej sieci ciepłowniczej, 4 termomodernizacje z KAWKA II i 9 ze środków własnych Gminy. Łączna wartość powyższych inwestycji to ponad 100 mln zł. Działania te pozwoliły oszczędzić 39 TJ energii oraz ograniczyć roczną emisję o 21.420 ton CO2 i 197 ton pyłów.  

Zielony Budżet Obywatelski 

- Od tego roku mamy Zielony Budżet Obywatelski, właśnie po to, aby mieszkańcy i mieszkanki wskazali nam te działania, których być może w naszych planach zabrakło, a które mieszkańcy uważają za ważne. Bardzo się cieszę, że mieszkańcy złożyli szereg wniosków, zarówno dzielnicowych, jak i ogólnomiejskich. Propozycje mieszkańców świetnie się wpisują w nasze działania, bo są to np. nasadzenia w głównych alejach miasta, nowe zieleńce w dzielnicach górnego tarasu czy różnego rodzaju miękkie projekty związane np. z ogrodami deszczowymi. Dlatego właśnie w ramach Zielonego Budżetu Obywatelskiego będziemy realizować kolejne projekty – mówił Piotr Borawski, zastępca prezydenta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu.  

Zielony Budżet Obywatelski to pilotażowy, pierwszy w Polsce sposób na wyodrębnienie w budżecie obywatelskim projektów, których założeniem jest rozwój terenów zielonych. Projekty można było zgłaszać w pięciu obszarach tematycznych:  

• Nasadzenia roślinności na terenach zieleni miejskiej  
• Przestrzenie rekreacyjne  
• Parki kieszonkowe  
• Ogrody deszczowe  
• Renowacja istniejących terenów zieleni  

Pula przeznaczona na Zielony Budżet Obywatelski 2021 to ok. 4 mln zł. W pierwszej edycji Zielonego Budżetu wygrały wszystkie zgłoszone projekty.   

•  Aleja Grunwaldzka przez wielkie A, 9246 pkt. /120 tys. zł.   
• Zielony górny taras Gdańska (Jasień, Kokoszki, Matarnia, Osowa) – 6 zieleńców w 4 dzielnicach, 7191 pkt./ 360 tys. zł.   
• Więcej cienia w Krainie Zabawy w Parku Reagana, 6703 pkt. / 40 tys. zł.  
• Gdańszczanie sadzą drzewa, 6338 pkt./ 80 tys. zł.  
• Zielona al. Havla – etap I, 5359/ 70 tys. zł.   
• Park ogrodów deszczowych górnego tarasu – od Granitowej w stronę Krzemowej – etap I, 2887 pkt./ 80 tys. zł.  

Ekoedukacja 

- Nie byłoby jednak tej zmiany bez zmian związanych z edukacją. Tu możemy się pochwalić szeregiem działań. Przede wszystkim nasz flagowy projekt – „Gdańsk bez plastiku”, w którym zaczęliśmy od siebie i zrezygnowaliśmy całkowicie z plastikowych butelek z wodą, dzięki czemu ponad 18 tysięcy butelek nie jest zamawianych do urzędu. Picie zdrowej wody kranowej promujemy też m.in. przez zdroje wodne, których jest już 30 na terenie miasta, dzięki czemu sami mieszkańcy także kupują mniej wody w plastikowych butelkach. Bo gdańska kranówka jest zdrowa! W ramach „Gdańska bez plastiku” zorganizowaliśmy 70 wydarzeń we współpracy z ponad 30 partnerami, przekazaliśmy 2000 wielorazowych toreb dla mieszkańców – tłumaczył Piotr Borawski, zastępca prezydenta Gdańska. -

Realizowane też były inne, ciekawe projekty o charakterze edukacyjnym, które dotyczyły kwestii związanych z ochroną środowiska. Jednym z nich jest konkurs pod Hasłem Nie marnuj deszczu. Został ogłoszony, aby promować dbałość o zasoby wody oraz zagospodarowanie wód deszczowych, a także rozwiązań związanych z małą retencją, które pozytywnie wpływają na poprawę jakości przestrzeni miejskiej. Nagrodami w pierwszej edycji konkursu były piękne, drewniane 300 litrowe beczki do zbierania wody deszczowej. Do tegorocznej edycji zamówiono 50 beczek z tworzywa sztucznego z recyklingu za kwotę 19 079,15 zł. Beczki zostaną przekazane do Gdańskich Szkół w ramach promowania małej retencji, zbierania wódy opadowej do podlewania ogrodów przyszkolnych.

- Perłą w koronie naszej ekoedukacji będzie budynek Domu Zdrojowego, w którym powstanie Centrum Edukacji Ekologicznej. Zaprosimy do niego nie tylko dzieci i młodzież, ale wszystkich, na wykłady, warsztaty i innyme wydarzenia związane z ekologią. Mamy nadzieję, że w przyszłym roku zaprosimy państwa na otwarcie Centrum – zapowiadał Piotr Borawski. - Koszt budowy Domu Zdrojowego to 25 mln. zł. Pozostałe projekty edukacyjne to konkursy na najładniejszy balkon i przedgródek oraz realizowany przez gdańską straż miejską program Ekologiczna Klasa. Spotkania z cyklu „Ekologiczna klasa” prowadzą funkcjonariusze Referatu Profilaktyki wraz z pracownikami Zakładu Utylizacyjnego. Dzieci uczą się poprawnego segregowania odpadów oraz podstaw ochrony środowiska.  

Referat Ekologiczny  

- Wielu mieszkańców prosi nasz kolei o położenie nacisku na różnego rodzaju kontrole miejsc i osób, którym trzeba pomóc w przestawieniu się na ekologiczny tryb życia. Służy temu m.in. Ekopatrol Straży Miejskiej, który nie działa tylko tam, gdzie trzeba interweniować, ale przede wszystkim tam, gdzie trzeba informować i wychowywać. 18 strażników działa w sekcjach związanych z odpadami i kontrolą czystości, a zgłoszeń od mieszkańców i kontroli jest bardzo dużo. Strażnicy dysponują m.in. dronami, fotopułapkami, a dziś otrzymają nowy pojazd – nowoczesne, mobilne laboratorium – mówi Piotr Borawski, zastępca prezydenta ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu.  

Referat Ekologiczny rozpoczął swą działalność 1 kwietnia 2020 roku. Jego zadaniem jest prowadzenie spraw z zakresu ochrony środowiska. Mundurowi podejmują stosowne działania, by nie dochodziło do naruszania przepisów dotyczących czystości i porządku. Wszystko to we współpracy z jednostkami i komórkami organizacyjnymi miasta Gdańska oraz innymi podmiotami odpowiedzialnymi za ochronę środowiska. Referat Ekologiczny składa się z dwóch sekcji: Sekcja Ochrony Środowiska i Sekcja Kontroli Odpadów. W strukturach Referatu Ekologicznego pracuje 18 strażników, a na wyposażeniu referatu jest m. in. dron, cztery fotopułapki i 3 radiowozy – w tym dwa z napędem elektrycznym. Teraz w zasobach Ekopatrolu pojawiło się dodatkowo mobilne laboratorium.  

Nowoczesne i wszechstronnie wyposażone 

Koszt mobilnego laboratorium to 550 tysięcy złotych. Nowy pojazd specjalistyczny wyposażony jest w najnowocześniejsze systemy kontrolno-pomiarowe. Strażnicy będą mogli sprawdzać jakość powietrza oraz stan cieków wodnych. Pojazd ten pozwoli strażnikom szybko i skutecznie wykrywać sprawców zanieczyszczeń środowiska i przedstawić materiał dowodowy w miejscu podejmowanej interwencji. 

 Wyposażenie pojazdu:  

1. System informatyczny umożliwiający w miejscu podejmowanej interwencji zapis i obróbkę obrazu z kamery oraz uzyskanie wydruku wyników pomiarów aparatury kontrolno-pomiarowej (dane zanieczyszczonego powietrza, dane zanieczyszczonej wody, dane z gazowych mierników);
2. Sprzęt pomiarowo–kontrolny:

• zestaw monitora pyłu zawieszonego wbudowany na stałe do pracy w pojeździe z możliwością jego przenoszenia i pomiarów poza samochodem, który umożliwia monitorowanie czystości powietrza (PM 10, PM 2,5),
• przenośny detektor wielogazowy do kontroli i pomiaru stężenia gazów w zakresie ochrony osobistej pracowników przy kontrolach przestrzeni zamkniętych oraz lokalizacji nieszczelności wielogazowych (odczyt 4 gazów: siarkowodór, tlenek azotu, tlenek węgla, lotne związki organiczne),
• analizator zanieczyszczenia wody umożliwia kontrolę jakości wody metodą fotometryczną, a także metodą technologii fizyko-chemiczną (odczyn pH, zawartość tlenu w wodzie, temperatura, azot amonowy - może świadczyć o zanieczyszczeniu wody ściekami).

3. Kamera zewnętrzna obrotowa na pneumatycznym wysięgniku do 3 metrów z zoomem optycznym 45-krotnym oraz możliwością rejestrowania obrazu po zmroku do 400 metrów służąca do obserwacji miejsc podrzutu śmieci oraz ilości i koloru wydobywającego się dymu mogącego świadczyć o spalaniu odpadów, lornetka z zoomem 10-krotnym;
4. Wytwornica dymu służy do sprawdzania szczelności bezodpływowych pojemników na nieczystości płynne; 5. Akumulatory oraz agregat służące do pracy urządzeń elektrycznych w pojeździe (według danych producenta sprzęt może pracować około 5 godzin).