Wniosek o tytuł honorowego obywatela Gdańska w 2020 - Referat Prasowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku

Gdańszczanie z wyboru, aktorzy z powołania. Działacze społeczni, od ponad pół wieku zaangażowani w kulturalne, społeczne i obywatelskie życie miasta. Halina Winiarska-Kiszkis i Jerzy Kiszkis zostali zgłoszeni do tytułu honorowego obywatela miasta Gdańska w 2020 roku.

- Sprowadzili się do Gdańska w latach 60 tych, z wyboru i tej decyzji nigdy nie żałowali – rozpoczęła przedstawianie obu kandydatur Agnieszka Owczarczak, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska. - To tacy ludzie, którzy nie tylko swoją pracą na scenie, ale jeszcze bardziej pracą społeczną pokazywali jak wielką wagę ma gest, słowo. Szczególnie w roku 40 lecia strajków stoczniowych, wielkiego zrywu, który łączył wiele środowisk, ten wniosek o tytuł honorowego obywatela ma znaczenie – dodała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

Uchwały w sprawie nadania tytułu honorowego obywatela miasta to wspólna inicjatywa przewodniczącej RMG, klubów radnych KO i WdG, prezydent i wielu środowisk. Pod wnioskiem podpisali się m.in Mieczysław Abramowicz, Mirosław Baka, Stefan Chwin, Krystyna Chwin, Aleksander Hall, Bożena Grzywaczewska-Rybicka, prof. Jacek Jassem, Krzysztof Niedałtowski, mec. Roman Nowosielski, mec. Jacek Taylor. Teraz wnioski trafią do komisji i pod obrady Rady Miasta. Uroczysta sesja, podczas której zostanie przyznany tytuł odbędzie się 15 kwietnia. -  Pani Halina i pan Jerzy to nie tylko aktorzy. Byli zaangażowani w życie społeczne, polityczne. Do dzisiaj stoją na straży najważniejszych wartości, a swoją postawą pokazują wszystkim jak należy iść przez życie – dodała Agnieszka Owczarczak.

Halina Winiarska-Kiszkis urodziła się 8 października 1933 roku w Chrzanowie. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim i rozpoczęła pracę aktorską w amatorskim teatrze Nurt w Nowej Hucie (1952).

W 1966 związała się z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku. Ma na swoim koncie ponad sto ról teatralnych, kilkanaście filmowych. Zasłynęła jako mistrzyni repertuaru klasycznego, grając m.in. tytułową Elektrę w tragedii Sofoklesa (reż. Jerzy Zegalski), Królową w Królu Ryszardzie II Shakespeare’a, Ifigenię w Ifigenii w Taurydze Goethego, Gertrudę w Hamlecie Shakespeare’a (reż. Marek Okopiński), tytułowe role w Marii Stuart Schillera (reż. Jerzy Hoffmann) i w Helenie Eurypidesa (reż. Stanisław Hebanowski), Raniewską w Wiśniowym sadzie (reż. Krzysztof Babicki). Do jej najwybitniejszych kreacji w repertuarze współczesnym należą: Molly Bloom w Ulissesie według Joyce’a (reż. Zygmunt Hubner), tytułowa rola w Matce Witkacego (reż. Tadeusz Minc), role w sztukach Albeego w reżyserii Hebanowskiego: Marta w Kto się boi Virginii Woolf? i Alicja w Maleńkiej Alicji. 

Wystąpiła w kilkudziesięciu przedstawieniach Teatru TV, m.in. jako Pani Alving w Upiorach Ibsena (1979), Hrabina w Wallensteinie Schillera (1989) i Klytajmestra w Elektrze Eurypidesa (1994). Wykreowała także kilkanaście postaci filmowych, m.in. w opartym na autentycznych wydarzeniach filmie Zagrożenie Wacława Florkowskiego (1976), w którym zagrała byłą więźniarkę Marię, główną oskarżycielkę 
w procesie wytoczonym strażniczce obozu na Majdanku. 

Wykładała w Studium Aktorskim przy Teatrze Wybrzeże, w gdańskim Biskupim Seminarium Duchownym i Liceum Jezuitów w Gdyni
(1977–1985). Była członkinią SPATiF-ZASP (1961–1981), Zarządu Głównego (1979–1981). 

Występami w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w Sierpniu ’80 wspierała strajkujących robotników. Trzy miesiące później uczestniczyła w strajku okupacyjnym pracowników służby zdrowia, oświaty i kultury w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku. Od września 1980 roku pełniła funkcję przewodniczącej Komisji Zakładowej „Solidarności” w Teatrze Wybrzeże.

Po wprowadzeniu stanu wojennego została internowana (13.12.1981 – 19.01. 1982). Artystycznie angażowała się podczas mszy za Ojczyznę w gdańskich kościołach (1982–1988) i w sierpniu 1988 roku w trakcie strajków w Stoczni i Porcie Gdańskim. W 1989 roku weszła w skład Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Gdańsku. 

„Ale to nie była polityka, dla nas to było społeczne działanie – po latach Halina Winiarska-Kiszkis wyzna w rozmowie z Katarzyną Korczak.
– Niczego się nie zmieniało, niczego nie przeinaczało, tylko o to swoje miejsce na ziemi, które było naznaczone, się walczyło, chcieliśmy godnie żyć i pracować, a nie ślizgać się pomiędzy pałami i sikawkami”.

Uhonorowana m.in. Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2007), Pomorską Nagrodą Artystyczną (2010). Laureatka Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska „Neptun” (2012).

Jerzy Kiszkis urodził się 4 marca 1938 roku w Warszawie. Wojna zastała jego rodzinę  w Bydgoszczy, okupację przeżyli na Wileńszczyźnie. Po wojnie osiedlili się  w Bydgoszczy. Tam jego matka, nauczycielka, poddana została represjom komunistycznych władz.

Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie (1961). W latach 1956–1966 był aktorem teatrów w Grudziądzu, Zielonej Górze, Katowicach i Poznaniu, w latach 1966–2003 występował na deskach Teatru Wybrzeże w Gdańsku. Ma na swoim koncie wybitne role m.in. w Ulisessie Joyce’a, Matce Witkacego, Jegorze Bułyczowie i innych Gogola, Księdze Hioba i Przed sklepem jubilera Karola Wojtyły, Chłopcach Grochowiaka, Wróżbach kumaka według Grassa, Kopenhadze Frayna oraz liczne występy w filmie, radiu i telewizji. 

Od 1968 roku prowadził zajęcia z fonetyki i kultury żywego słowa w Biskupim Seminarium Duchownym (od 1992 Gdańskie Seminarium Duchowne), wcześniej także w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Do nauczania wrócił w 1997 roku, aby przez kolejne dziesięć lat prowadzić zajęcia z kultury mowy na Wydziale Historii Uniwersytetu Gdańskiego.

W sierpniu 1980 roku wraz z grupą aktorów z Trójmiasta wspierał strajkujących  w Stoczni Gdańskiej im. Lenina występami w Sali BHP. Od września 1980  roku był członkiem Solidarności Pracowników Teatru w Gdańsku.

13 grudnia 1981 roku został internowany w Ośrodku Odosobnienia  w Strzebielinku, po czym zwolniony 15 stycznia 1982 roku. W latach 1982–1988 współorganizował msze za Ojczyznę, uczestniczył i współorganizował Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, programy artystyczne w gdańskich kościołach z okazji rocznic narodowych oraz spektakle teatralne z kręgu kultury niezależnej.  W sierpniu 1988 roku występował dla strajkujących w Stoczni Gdańskiej i Porcie Gdańskim. W latach 1989–1993 ponownie przystąpił do struktur Solidarności. 

Od lat 60. członek SPATiF-ZASP, działacz Klubu Inteligencji Katolickiej.

Nie tak dawno, w 2018 roku, w rozmowie z Marią Mrozińską powiedział:  „Jest wiele możliwości działania, choćby w sprawach stricte społecznych  i wszędzie tam, gdzie właśnie chodzi o obronę podstawowych wartości, takich jak prawa człowieka, wolność, poszanowanie dla historycznych dokonań zasłużonych ludzi, troska o właściwie rozumiane dobro naszego kraju. Chciałbym służyć tym wartościom. Oby tylko starczyło sił”.

Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1996), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2006) i Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2007). Laureat Nagrody Kulturalnej Miasta Gdańska Splendor Gedanensis (1990).